Manhaj Kitab al-Mu’jam al-Kabir Karangan al-Imam al-Thabarani

Pengenalan Ringkas Imam al-Thabarani

- Nama beliau ialah Abu al-Qasim, Sulaiman bin Ahmad bin Ayyub bin Muthair al-Lakhmi al-Syami al-Thabarani. Beliau di lahirkan di bandar ‘Akka, Palestin pada tahun 260 Hijrah dan meninggal dunia di Asbahan, Iran pada tahun 360 Hijrah. Beliau mula mengembara menuntut hadis ketika berusia 16 tahun. Guru-guru beliau lebih daripada 1000 orang. Antara guru beliau yang terkenal ialah Imam Abu Zur’ah al-Dimasyqi, Imam al-Nasa’ie dan Imam Abdullah bin Ahmad bin Hanbal. Manakala murid beliau yang terkenal ialah Imam Ibnu ‘Uqdah al-Kufi, Imam Ibnu Mandah al-Asbahani dan Imam Abu Nu’aim al-Asbahani.

Pengenalan Ringkas Kitab al-Mu’jam al-Kabir

1 - Kitab ini dianggap salah sebuah kitab hadis yang paling penting dan merupakan sebuah ensiklopedia hadis yang besar sehinggakan apabila ahli hadis menyebutkan kalimah ‘Mu’jam’ secara umum maka kitab inilah yang dimaksudkan.

2 - Kitab ini mengandungi sejumlah besar riwayat para sahabat. Di samping itu, kitab ini juga dianggap sebagai sebuah ensiklopedia sejarah yang mengandungi biografi para sahabat, kelebihan-kelebihan mereka, hal ehwal hidup mereka serta tarikh wafat mereka.

3 - Di dalam kitab ini, pengarang menghimpunkan riwayat hadis daripada sekitar 1600 orang sahabat.

4 - Kebanyakan riwayat dalam kitab ini ialah hadis marfu’ di samping terdapat juga riwayat-riwayat mauquf serta kata-kata tabi’in dan tabi’ tabi’in.

5 - Darjat hadis yang terkandung dalam kitab ini pelbagai antara sahih dan daif kerana pengarang tidak berhasrat mengumpulkan riwayat yang sahih semata-mata bahkan beliau kumpulkan sahaja kebanyakan riwayat yang sampai kepada beliau.

6 - Pengarang menyusun riwayat dalam kitab ini berdasarkan musnad sahabat daripada kalangan sahabat lelaki dan wanita. Bermula dengan menyebutkan kumpulan riwayat hadis yang diriwayatkan oleh Khulafa’ al-Rashidin yang disusun menurut tertib khilafah. Seterusnya beliau menyebutkan riwayat baki 10 sahabat yang dijamin syurga diikuti baki riwayat sahabat-sahabat yang lain yang disusun nama sahabat-sahabat tersebut berdasarkan huruf abjab.

7 - Pengarang menyediakan bahagian khas yang menghimpunkan riwayat-riwayat sahabat wanita. Bermula dengan hadis-hadis yang diriwayatkan oleh anak dan cucu perempuan Rasulullah sallahu ‘alaihi wasallam iaitu Fatimah, Zainab, Ruqayyah, Ummu Kulthum dan Umamah binti Abi al-‘As (cucu Rasulullah). Kemudian disebutkan riwayat isteri-isteri Rasulullah bermula dengan Khadijah, Aisyah dan baki isteri-isteri baginda. Lalu barulah disebutkan riwayat baki sahabat-sahabat wanita yang lain.

8 - Beliau tidak masukkan riwayat-riwayat Abu Hurairah di dalam Mu’jam ini kerana beliau mempunyai kitab Musnad yang khas yang menghimpunkan riwayat Abu Hurairah secara khusus disebabkan banyaknya riwayat beliau.

9 - Jumlah keseluruhan riwayat marfu’ dan mauquf yang terkandung dalam kitab ini ialah sebanyak 22021 buah hadis berdasarkan penomboran Syeikh Hamdi Abdul Majid al-Salafi.

Rujukan:

- Al-Ta'rif al-Wajiz Bi Manahij Asyhar al-Musannifin Fi al-Hadith, Sayyid Abdul Majid al-Ghauri.