Tarikh Lahir
Beliau dilahirkan pada 6 November 1950.
Keluarga
Beliau sudah berkahwin dan mempunyai 5 orang anak.
Kelayakan Akademik
1 - Ijazah Sarjana Muda dalam Sastera (Bahagian Bahasa Arab)
dari Universiti Damsyik, tahun 1976.
2 - Diploma Pendidikan dari Universiti Damsyik, tahun 1979.
3 - Ijazah Tajwid dan Qiraat (Qiraat Ibnu Kathir), tahun
1986.
Guru-Guru:
Antara guru-guru beliau
1 - Sheikh Mahmud al-Habbal:
Beliau mempelajari ilmu tajwid, tafsir, sirah, fiqh mazhab Syafi'i, akidah dan mustalah hadis daripadanya.
2 - Sheikh Abdul Razzaq al-Halabi:
Beliau mempelajari tafsir, hadis dan fiqh mazhab Hanafi
daripadanya.
3 - Sheikh Hamdi al-Juwaijati:
Beliau khatam al-Quran dengan qiraat Hafs daripadanya.
4 - Sheikh Hashim al-Majzub:
Beliau mempelajari fiqh mazhab Syafi'i daripadanya.
5 - Sheikh Hisham al-Burhani:
Beliau belajar tafsir dan akhlak daripadanya.
6 - Sheikh Abdul Karim Tattan:
Beliau mempelajari tafsir, hadis, akidah, dan nahu
daripadanya.
7 – Al-Qadhi Muhammad al-Shamma’:
Beliau belajar fiqh mazhab Hanafi daripadanya.
8 - Sheikh Faiz Sheikh al-Zur:
Beliau mempelajari qiraat Ibnu Kathir dengan riwayat
Al-Bazzi dan Qunbul daripadanya.
9 - Sheikh Wahbi al-Ghawaji:
Beliau belajar ilmu hadis, sirah, akidah, mustalah hadis dan akhlak daripadanya.
Karya
Beliau menghasilkan beberapa buah karya di samping mentahqiq
beberapa buah kitab.
a – Karya Penulisan:
1 - Dalil al-Hajj wa al-Mu'tamir wa al-Za'ir.
Setiap jemaah haji mesti membawa bersamanya sebuah buku yang jelas mengenai manasik haji dan sebagai panduan dalam perjalanannya ke tanah suci serta membantu memudahkannya menguruskan segala hal serta pergerakannya di sana. Oleh itu, buku ini menjadi idaman setiap jemaah haji kerana ia menggunakan bahasa yang mudah dan dihiasi dengan beberapa gambaran pelaksanaan haji dan umrah yang berdasarkan pendapat yang muktamad. Ia adalah panduan bagi jemaah haji, umrah, dan juga para penziarah Mekah dan Madinah.
2 - Da'wah li-I'adat al-Nazr fi Tajzi'at al-Qur'an
al-Karim wa Tahzibihi bi-Shakl la Yukhil bi al-Ma'na.
Syeikh Majid al-Hamawi telah membaca dalam majalah Manar al-Islam yang diterbitkan di Emiriah Arab Bersatu, edisi ketiga tahun keenam belas, sebuah artikel bertajuk 'Pendapat Baru dan Berani Mengenai Mushaf al-Quran' oleh Dr. Muhammad Rajab al-Bayumi. Dalam artikel tersebut, beliau menyatakan bahawa:
“Majoriti pembaca al-Quran sentiasa berpegang dengan
pembahagian yang telah menjadi adat, iaitu dibahagikan kepada juzuk, kemudian
kepada hizb dan rubu’ mengikut apa yang terdapat dalam mushaf. Pembaca
kadangkala memulakan bacaan dari awal juzuk atau awal hizb atau awal rubu’
dan kebanyakan permulaan ini adalah betul tanpa sebarang keraguan, di mana ia
berlaku pada ayat yang tidak bersambung dengan ayat sebelumnya dan ini membawa
kepada penyempurnaan makna al-Quran dengan baik. Selain itu, pembaca biasanya
berhenti pada akhir rubu’ atau juzuk dan dalam banyak keadaan ia berlaku pada
tempat di mana maknanya lengkap.Sekiranya semua perkara ini berlaku mengikut
kaedah yang betul ini, maka tidak perlu saya menulis artikel ini. Namun,
realiti menunjukkan terdapat contoh-contoh di mana tempat berhenti itu tidak
sesuai kerana ia masih membawa makna yang berhubungan dengan ayat sebelumnya,
menyebabkan pendengar ingin tahu lebih lanjut mengenai sambungan ayat tersebut.
“
Oleh itu, beliau telah menyusun dalam risalah ini sebuah
jadual yang menunjukkan kedudukan lama bagi juzuk, hizb, dan rubu’, dan
kemudian yang baru, serta menjelaskan sebab perubahan tersebut agar umat Islam
menyedari perkara ini dan berusaha untuk mencetak mushaf dengan pembahagian
yang lebih sesuai dan tidak menjadikan pandangan Dr. al-Bayumi hanya seperti
laungan di lembah yang sunyi kerana hikmah itu adalah milik orang beriman yang
sentiasa mencarinya. Beliau telah melaksanakan tugas ini bagi memudahkan
sesiapa yang akan menulis dan mencetak mushaf mengikut pembahagian yang baru
ini."
3 - Fiqh al-Mar'ah al-Muslimah 'ala Tariqah al-Su'al
wa al-Jawab.
Kitab ini ditulis oleh beliau untuk menyampaikan perkara-perkara yang wajib diketahui oleh seorang Muslimah tentang agamanya. Ia disusun dalam bentuk soal jawab dengan ungkapan yang ringkas dan hukum-hakam yang tepat, tanpa memerlukan bimbingan seorang guru.
4 - Al-Khulasah al-Wafiyah fi al-'Aqidah al-Safiyah.
Kitab ini membentangkan perbahasan tentang akidah Islam dengan cara yang mudah dan jelas, jauh daripada sebarang syubhah dan kekeliruan, serta jauh daripada perbincangan golongan yang sesat. Perbahasannya disusun berdasarkan enam rukun iman, dengan perincian yang lebih mendalam mengenai peristiwa-peristiwa Hari Kiamat dan tanda-tanda akhir zaman. Risalah ini diakhiri dengan penjelasan mengenai perkara-perkara yang membatalkan iman."
5 - Al-Latif fi Tafsir al-Mushaf al-Sharif. (Muat Turun)
Syeikh Majid al-Hamawi melihat kebanyakan orang Islam apabila membaca al-Quran, mereka membaca tanpa kefahaman dan tanpa tadabbur (perenungan), seolah-olah mereka adalah orang 'ajam (bukan Arab). Mereka hanya membaca untuk mendapat pahala sahaja. Apabila mereka ingin memahaminya, mereka merujuk kepada salah satu tafsir, tetapi apabila sampai ke penghujungnya, mereka lupa permulaan, dan bacaan mereka kembali seperti sediakala.
Oleh itu, beliau bertekad untuk menyediakan tafsir ringkas
yang terhad kepada apa yang diperlukan oleh pembaca yang ingin cepat untuk
memahami maknanya. Ini tidak bermakna beliau hanya memberikan makna perkataan
sahaja, tetapi merangkumi semua yang diperlukan oleh pembaca seperti
tafsir, sebab turunnya ayat, nasikh dan mansukh (ayat yang
memansuhkan dan dimansuhkan), hukum fiqh, pengenalan tokoh yang disebut dalam
ayat-ayat, ringkasan kisah, malah kadang-kadang beliau terpaksa menjelaskan i'rab
(tatabahasa Arab) yang rumit, dan menjelaskan aspek balaghah (retorik).
Semua ini disampaikan dengan ungkapan yang paling ringkas
supaya pembaca tidak meninggalkan tafsir semasa membacanya. Kemudian, jika dia
ingin mendalami lebih lanjut selepas itu, dia boleh merujuk kepada
tafsir-tafsir lain setelah meletakkan batu asas yang boleh dijadikan sandaran.
Asalnya beliau menulis tafsir ini untuk diri beliau sendiri
di tepi mushaf beliau dan beliau terus membacanya dalam setiap khatam sehingga beliau
mula memahami apa yang beliau baca. Beliau ingin orang lain juga mendapat
manfaat daripada tafsir ini, maka tercetus idea untuk mencetaknya dan
menyampaikannya kepada orang ramai, dengan harapan mereka akan mendoakan
kebaikan untuk beliau dan memberi
nasihat kepada beliau jika terdapat kesilapan atau kekurangan kerana
kesempurnaan hanya milik Allah semata-mata.
Beliau menjadikan tafsir ini bercampur dengan ayat al-Quran,
di mana beliau meletakkan ayat al-Quran di dalam kurungan dengan warna merah
dan tafsiran beliau di luarnya dengan warna hitam. Ini memudahkan pembaca untuk
membaca penjelasan bersama al-Quran, atau meninggalkannya apabila mereka
mendapati bahawa mereka telah memahami maksud yang diperlukan dan mencapai
tujuan pemahaman dan perenungan.
Manhaj beliau dalam tafsir ini:
a) Beliau menyebutkan dalam pengenalan surah sama ada ia
Makkiyah atau Madaniyah, sebab penamaannya, nama-nama lain yang masyhur
untuknya, kelebihannya jika ada hadisnya yang sahih dan kemudian topik-topik
yang terkandung di dalamnya.
b) Beliau membahagikan surah mengikut topik-topiknya dan
meletakkan tajuk untuk kandungan yang paling menyerlah. Pembahagian ini
mendorong beliau untuk mengubah kedudukan juzuk-juzuk, hizib-hizib dan rubu' untuk mengekalkan topik yang sama kerana banyak
daripadanya tidak berada di tempat yang sepatutnya. Beliau telah menjelaskan
hal ini dalam risalah berasingan yang beliau namakan: "Seruan untuk
Mengkaji Semula Pembahagian al-Quran al-Karim dan Pembahagian Hizbnya dengan
Cara yang Tidak Menjejaskan Makna".
Ini terutamanya kerana pembahagian juzuk dan hizib bukanlah
perkara yang ditetapkan oleh wahyu seperti yang disebutkan oleh al-Qurtubi
dalam mukadimah tafsirnya. Sebaliknya, ia adalah hasil kerja al-Ma'mun al-Abbasi
atau al-Hajjaj bin Yusuf dan Ibnu Mas'ud
membenci perbuatan ini.
Dan disebutkan dalam kitab Tafsir Surah Al-Fatihah
oleh Ahmad bin Ajibah dalam mukadimah kelapan tafsirnya: "Adapun
pembahagian hizbnya, dikatakan orang pertama yang membahagikannya adalah al-Hajjaj
dan seandainya dia tidak melakukannya (adalah lebih baik) kerana banyak
pembahagian hizib memutuskan kesempurnaan makna, sehingga berhenti di
tengah-tengah kisah, maka tidak sempurna percakapannya dan tidak elok
penutupnya".
c) Beliau menyebutkan sebab-sebab turunnya ayat yang
berkaitan dengan pemahaman ayat-ayat tersebut.
d) Jika ayat-ayat tersebut merujuk kepada orang tertentu,
kumpulan atau peristiwa, beliau akan menyebutkannya. Beliau membezakan antara
ayat yang memansuhkan (nasikh) dan yang dimansuhkan (mansukh)
kerana hubungannya yang rapat dengan pengetahuan tentang hukum-hakam.
e) Beliau menjelaskan hukum-hukum syariah dengan ungkapan
yang paling ringkas, dan menghuraikan perkataan dan susunan ayat yang
memerlukan penjelasan. Ini merangkumi beberapa perkara:
i) Jika ada kekaburan atau kebarangkalian dalam perkataan, beliau
akan menjelaskannya.
ii) Jika terlintas dalam fikiran makna yang berbeza daripada
makna yang dimaksudkan, beliau akan mengingatkannya.
iii) Kadang-kadang perkataan itu jelas dan tidak memerlukan
tafsiran, tetapi maksudnya adalah yang lain, maka beliau akan menjelaskannya.
iv) Jika ada perkataan yang dihilangkan (mahzuf), beliau
akan membawanya semula supaya maknanya sempurna.
v) Jika ada pendahuluan dan pengakhiran (taqdim dan ta'khir),
beliau akan mengembalikannya kepada susunan asalnya.
vi) Beliau akan menjelaskan kepada siapa ganti nama (dhamir)
itu merujuk dan dalam kata tunjuk (isim isyarat) apa yang ditunjukkan
dan sebagainya.
vii) Ada kalanya sesetengah perkataan menggantikan perkataan
yang lain, maka beliau akan menyebutkan apa yang digantikannya.
f) Beliau akan menerangkan i’rab (tatabahasa) bagi
beberapa perkataan untuk memperjelaskan maknanya.
g) Beliau juga tidak mengabaikan aspek balaghah
(keindahan bahasa) jika keadaan memerlukan penjelasan.
h) Di penghujung tafsir, beliau menyertakan perkara-perkara
yang perlu diberi perhatian dalam riwayat Hafs berkaitan beberapa perkataan
al-Quran, termasuk cara sebutan bagi perkataan yang sukar. Beliau juga
menyediakan indeks surah beserta topik-topik utamanya.
6 – Zubdah al-Fiqh al-Syafi’i. (Muat Turun)
Syeikh Majid al-Hamawi adalah antara orang yang telah dimuliakan oleh Allah untuk khidmat dalam bidang Fiqh Syafi'i. Beliau telah mentahqiq enam buah kitab penting yang masyhur iaitu:
i) Matan al-Ghayah wa al-Taqrib oleh Abu Syuja' yang
wafat sekitar 520H. Beliau telah menyertakan kebanyakan dalil-dalil mazhab
Syafi'i di dalamnya.
ii) Al-Muqaddimah al-Hadramiyyah oleh Abdullah
Bafadhl al-Hadrami yang wafat 918H. Beliau telah menyebutkan perbezaan pendapat
antara Ibnu Hajar dan ar-Ramli.
iii) Tanwir al-Qulub fi Mu'amalah al-'Allam al-Ghuyub
oleh Muhammad Amin al-Kurdi yang wafat 1332H.
iv) 'Umdah al-Salik wa 'Umdah al-Nasik oleh Ibnu Naqib
yang wafat 769H. Beliau telah menjelaskan banyak rahsia syariat, maqasid
syariah, dan sebab-sebab hukum di dalamnya.
v) Fath al-Mu'in oleh Ahmad al-Malibari daripada ulama
kurun ke-10 Hijrah.
vi) Al-Minhaj oleh Imam an-Nawawi yang wafat 676H.
Beliau juga telah mentahqiq kitab al-Durar al-Mubahah fi al-Hazr
wa al-Ibahah oleh an-Nahlawi yang wafat pada tahun 1350H.
Beliau ingin mengumpulkan apa yang tersebar dalam
kitab-kitab ini beserta ulasan-ulasannya dalam satu kitab bersama dengan apa
yang beliau manfaatkan dari kitab Fath al-'Allam bi Syarh al-Mursyid al-Anam
oleh Muhammad Abdullah al-Jurdani, dengan bahasa yang jelas tanpa kerumitan,
dengan susunan dan bab yang teratur serta mengabaikan masalah-masalah yang
jarang berlaku. Beliau menamakan kitab ini Zubdah al-Fiqh al-Syafi'i.
Metodologi beliau dalam penulisan adalah seperti berikut:
a) Beliau menjelaskan pendapat yang muktamad dalam mazhab,
tanpa merujuk kepada pendapat lain.
b) Beliau menyertakan beberapa dalil jika ia mengandungi
galakan atau ancaman, sebab hukum, penolakan keraguan, atau penjelasan sesuatu
perkara.
c) Beliau menyebutkan perbezaan pendapat antara dua imam
fatwa dalam mazhab: Ibnu Hajar al-Haitami (wafat 973H) dan Muhammad ar-Ramli
(wafat 1004H) kerana pendapat kedua-duanya diakui dalam memberi fatwa.
d) Beliau merujuk kepada mazhab-mazhab lain (Abu Hanifah,
Malik dan Ahmad) dalam situasi yang sukar untuk mengamalkan mazhab Syafi'i bagi
menghilangkan kesulitan dari umat.
e) Beliau menukar ukuran berat, isi padu, dan jarak kepada
unit yang dikenali pada masa kini, seperti gram, liter, dan meter.
f) Kadangkala beliau tidak terikat dengan susunan
kitab-kitab fiqh, maka beliua memindahkan beberapa bab ke tempat yang sesuai.
Oleh itu, beliau menggabungkan bab pusaka dengan jenazah,
nazar dengan sumpah dalam bab qadha, perlumbaan dan memanah dengan jihad, li'an
dengan zina, nasab dengan li'an, dan makanan serta perburuan dan sembelihan
dengan halal dan haram. beliau juga menambah perbahasan yang tidak disebut
dalam kitab-kitab fiqh, seperti beberapa akhlak yang dilarang yang berada
antara halal dan haram, dengan memanfaatkan kitab Riyadh al-Salihin dan al-Azkar
oleh Imam al-Nawawi dan kitab-kitab lain.
7 - Bughyah al-Talibin Sharh Riyad al-Salihin.
Para ulama sentiasa memberi perhatian yang berterusan dalam berkhidmat untuk sunnah Nabi, dengan mengumpul, menerangkan, dan memilihnya sehingga lahirnya banyak karya, antaranya yang paling terkenal dan paling banyak diterima adalah kitab Riyadh al-Salihin yang dikarang oleh Imam al-Nawawi. Kitab ini mempunyai kedudukan yang tinggi sehingga tidak perlu diperkenalkan lagi kerana kemasyhurannya telah tersebar ke seluruh dunia. Ia menduduki tempat yang istimewa dalam hati orang awam dan para ilmuwan, sehingga hampir tiada rumah Muslim yang tidak memilikinya.
Antara cetakan kitab yang paling banyak tersebar ialah
cetakan yang ditahqiq oleh Ustaz Ridhwan Muhammad Ridhwan (seperti yang disebut
oleh Sheikh Syu'aib al-Arna’ut) yang lebih tepat berbanding cetakan-cetakan
lain. Walau bagaimanapun, masih terdapat banyak kesalahan dan ketidaktepatan,
selain daripada ketiadaan rujukan yang jelas. Kebanyakan penerbitan pula
bergantung kepada cetakan ini, malah mungkin menambah kesilapan yang tidak
terdapat di dalamnya.
Adapun cetakan yang ditahqiq oleh Mustafa Muhammad
'Imarah, beliau hanya memberikan komentar ringkas berdasarkan kitab Dalil
al-Falihin Syarh Riyadhus Shalihin karya Muhammad bin 'Allan al-Makki, yang
meninggal pada tahun 1057 Hijrah.
Manakala bagi cetakan yang ditahqiq oleh Ustaz
Muhyiddin Misto, kajiannya baik, tetapi beliau tidak menjelaskan kedudukan
hadis.
Adapun Nuzhah al-Muttaqin 'ala Riyadh al-Salihin oleh
Dr. Mustafa al-Khin, Dr. Mustafa al-Bugha, Muhyiddin Misto, Ali al-Syarbaji,
dan Muhammad Amin Lutfi, ia merupakan karya yang lebih meluas, di mana para
pengarangnya menyebut kedudukan hadis-hadis dari kitab-kitab sunnah serta
manfaat setiap hadis.
Adapun cetakan Sheikh Syu'aib al-Arna’ut, ia mempunyai
kelebihan dalam meneliti hadis, mengkaji sanadnya, dan menjelaskan kedudukannya
dalam kitab-kitab sunnah. Namun, banyak daripada komentarnya sama seperti
komentar Dr. Subhi al-Salih.
Apabila kita beralih kepada cetakan Dr. Subhi al-Salih yang
dinamakan ‘Manhal al-Waridin Syarh Riyadh al-Salihin’, ia mempunyai
kelebihan dalam memastikan ketepatan teks, menerangkan perkataan yang sukar,
dan menyusun indeks yang pelbagai. Namun, ia mengandungi kesalahan-kesalahan
yang serius, yang telah beliau huraikan dalam risalah khas yang beliau namakan
‘Membezakan yang Baik dari yang Buruk dalam Apa yang Ditulis oleh Dr. Subhi
al-Salih dalam Manhal al-Waridin Syarh Riyadh al-Salihin’ yang telah diterbitkan
dalam edisi ke-15 majalah al-Basa'ir.
Kesilapan-kesilapannya boleh diringkaskan seperti berikut:
a) Menafikan perkara ghaib atau menakwilkannya: contohnya,
syaitan dianggap sebagai simbol dan bukan realiti, pintu-pintu langit dianggap
sebagai majaz (kiasan), ruqyah (bacaan dari al-Quran atau doa ke atas
orang yang sakit) dianggap sebagai sejenis terapi psikologi yang memberi kesan
pada penyakit-penyakit mental, Jabal al-Zahab (Gunung Emas) yang akan
terbongkar di Sungai Furat sebelum kiamat dianggap sebagai minyak, Dajjal
dianggap sebagai seseorang yang banyak menipu, dan sungai Sayhan dan Jayhan
bukan berada di syurga tetapi penduduknyalah daripada kalangan ahli syurga.
b) Ijtihad-ijtihad yang bertentangan dengan ijma' umat Islam
adalah seperti berikut: membuat gambar adalah dibolehkan, malaikat masuk ke
rumah yang terdapat gambar, iktikaf sah dilakukan selain di masjid, dan memberi
salam kepada ahli kitab adalah dibolehkan.
c) Menuduh Abu Hurairah melakukan perubahan terhadap lafaz hadis.
d) Menolak menjilat jari selepas makan, meskipun terdapat
hadis mengenainya, kerana dianggap tidak sesuai dengan selera zaman sekarang.
Oleh itu, beliau memutuskan untuk mengeluarkan cetakan yang
menggabungkan kelebihan terbaik daripada setiap cetakan sedia ada dan
menghindari pemanjangan yang berlebihan. Metodologi beliau dalam memberikan
komentar adalah seperti berikut:
i) Beliau bergantung pada cetakan Bassam al-Jabi untuk teks
hadis secara umumnya. Beliau menunjukkan lokasi hadis dalam kitab-kitab sunnah,
serta tempat hadis tersebut diulang dalam kitab.
ii) Beliau menjelaskan darjat hadis yang terdapat dalam
kitab selain Sahihain (Sahih Bukhari dan Sahih Muslim) dari segi kesahihan dan
kelemahannya, jika ia menambah atau memperbetulkan penilaian Imam al-Nawawi
terhadap hadis tersebut, dengan bergantung kepada kajian Sheikh Syu'aib
al-Arna’ut.
iii) Dalam memberikan komentar, beliau bergantung
terutamanya kepada Dalil al-Falihin Syarh Riyadh al-Salihin karya Muhammad bin
'Allan al-Siddiqi, kerana ia menjadi rujukan utama dan juga digunakan oleh
kebanyakan pengkaji dan pensyarah lain. Jika penjelasan ini tidak mencukupi,
beliau akan merujuk kepada syarah hadis, kitab sirah, tafsir, bahasa, dan fiqh.
Beliau tidak mengabaikan sebarang usaha untuk memberikan penjelasan yang jelas,
menjawab soalan, dan menyelesaikan masalah yang timbul. Beliau juga memberikan
sebab turunnya hadis (sabab wurud) jika ia berkaitan dengan pemahaman,
semuanya dengan bahasa yang paling ringkas untuk mengelakkan pemanjangan yang
berlebihan.
iv) Beliau menyebut beberapa faedah penting atau hukum dalam
beberapa hadis, tetapi tidak terlalu banyak agar tidak menambah kepada saiz
kitab.
v) Beliau juga melampirkan indeks abjad bagi permulaan hadis
untuk memudahkan rujukan.
Kitab ini telah diusahakan oleh beliau selama lima tahun.
8 – Khulasah al-Ahkam Min Mazahib al-Aimmah al-A’lam.
Kitab ini menghimpunkan intisari hukum-hukum fiqh berdasarkan empat mazhab yang diringkaskan daripada dua buah kitab penting iaitu Bidayah al-Mujtahid wa Nihayah al-Muqtasid karya Ibnu Rusyd dan al-Qawanin al-Fiqhiyyah karya Ibnu Juzay al-Gharnathi.
Penulisan ini bertujuan untuk menyebarkan pengetahuan di kalangan manusia tentang pendapat-pendapat mazhab fiqh yang muktamad dengan cara yang mudah dan ringan, di mana pertama sekali beliau menyebutkan apa yang disepakati oleh keempat-empat imam. Jika mereka tidak bersepakat dalam sesuatu hukum, beliau akan menunjukkan siapa yang berbeza pendapat di kalangan mereka.
Kitab ini dianggap sebagai ringkasan yang padat tanpa mengurangkan kandungannya dan membolehkan pembaca mengetahui hukum-hukum mengikut pelbagai mazhab dalam tempoh yang singkat.
b – Tahqiq (Semakan dan Suntingan):
1 - Matan al-Ghayah wa al-Taqrib (Fiqh al-Syafi’i)
oleh Imam Abu Shuja’. (Muat Turun)
Kitab Matan Abi Shuja’ yang dinamakan al-Ghayah wa at-Taqrib oleh Qadhi Ahmad bin Husain al- telah dicetak berkali-kali kerana ia banyak dibaca di seluruh dunia Islam. Kitab ini dianggap sebagai salah satu kitab mazhab Syafie yang paling banyak digunakan oleh pelajar pemula, disebabkan oleh ringkasnya bahasa, mudahnya perkataan, dan keikhlasan pengarangnya. Namun, terdapat beberapa kelemahan dalam hukum-hukumnya, kekurangan dalam syarat-syaratnya, dan kekeliruan dalam beberapa lafaznya.
Beliau pernah membuat beberapa catatan di tepi kitab ini
ketika mengajarnya. Salah seorang rakan beliau melihatnya, dan meminta beliau
untuk mencetaknya. Pada mulanya, beliau agak ragu-ragu, tetapi kemudian Allah
melapangkan hati beliau melalui mimpi yang beliau lihat. Setelah beristikharah
kepada Allah, beliau kembali kepada catatan-catatan tersebut dan menambah
banyak lagi serta berusaha untuk menyertakan setiap hukum dengan dalilnya.
Maka, berikut adalah khidmat beliau dalam kitab ini:
i) Beliau meneliti pendapat-pendapat yang lemah dan
menunjukkan pendapat yang lebih kuat dan boleh dijadikan fatwa.
ii) Beliau menyatakan ukuran, saiz, dan jarak dengan unit
yang lebih digunakan sekarang.
iii) Beliau menghilangkan ketidaksesuaian yang terdapat pada
beberapa pernyataan antara ringkasan dan perincian.
iv) Beliau menyempurnakan syarat-syarat yang kurang dan
menjawab persoalan yang timbul berkaitan ungkapan tertentu.
v) Beliau menjelaskan perkataan dan frasa yang tidak jelas
serta menambahkan banyak faedah, perkara penting dan penjelasan.
vi) Beliau menyertakan dalil bagi setiap hukum,
kebanyakannya daripada al-Quran atau sunnah, serta menyebutkan sumber hadis dan
menjelaskan tarafnya dalam banyak keadaan. Beliau memilih hadis yang
mengandungi galakan dan amaran.
vii) Untuk teks kitab, beliau menggunakan naskhah kitab yang
tepat.
Untuk cetakan ketiga, beliau telah menyemak kembali kitab
ini dan membuat perubahan, menambah dan menghapuskan, serta mendahulukan dan
mengemudiankan isi kandungan. Cetakan ini yang mempunyai kelebihan berikut:
i) Membandingkan teks dengan dua manuskrip yang ada di
perpustakaan al-Zahiriyyah di Damsyik. Manuskrip pertama berada di bawah nombor
431 (Fiqh Syafie) yang ditulis oleh Abdul Fattah al-Khatib pada tahun 1289
Hijrah. Manuskrip kedua berada di bawah nombor 504 (Fiqh Syafie) yang ditulis
oleh Sulaiman al-Darani pada tahun 1093 Hijrah. Beliau bergantung pada teks
yang lebih tepat dan sesuai antara keduanya serta syarahan teks tersebut.
ii) Menyusun teks dengan harakat penuh, serta menyusun
perkara yang perlu diperjelaskan dalam kajian dan catatan, dengan meletakkan
tanda baca.
iii) Ayat-ayat al-Quran yang dijadikan dalil ditulis
mengikut rasm Uthmani yang telah disepakati oleh para ulama serta menunjukkan
kedudukan ayat-ayat tersebut dalam mushaf al-Quran.
iv) Melengkapkan dalil-dalil yang kurang dalam cetakan
pertama daripada al-Quran dan hadis, sehingga cetakan ini mengandungi
dalil-dalil utama mazhab.
v) Menggunakan kitab-kitab rujukan yang muktabar untuk
penilaian hadis dalam bidang fiqh, seperti Talkhis al-Habir dan Bulugh
al-Maram karya Ibnu Hajar al-Asqalani serta Nail al-Autar karya
al-Shaukani dan lain-lain kitab. Beliau juga menyatakan darjat hadis tersebut.
Dalam cetakan pertama, beliau lebih banyak bergantung kepada apa yang terdapat
dalam kitab al-Taj al-Jami' lil-Ushul karya Mansur Ali Nasif.
vi) Menyebut dalil daripada ijma' atau qiyas bagi
hukum-hukum yang tidak ada nas dalam al-Quran atau sunnah.
vii) Menyatakan pendapat yang berbeza daripada mazhab Syafie
dalam kalangan mazhab lain bagi isu-isu yang sukar diamalkan menurut mazhab
Syafie untuk mengelakkan kesulitan kepada masyarakat.
viii) Menggabungkan bahagian muamalat dengan ibadat agar
kajian kitab ini lengkap kerana cetakan pertama dan kedua hanya merangkumi
bahagian ibadat sahaja.
2 - Al-Durar al-Bahiyyah fima Yalzam al-Mukallaf min al-'Ulum al-Shar'iyyah (Fiqh al-Syafi’i) oleh Sheikh Abu Bakar Shata. (Muat Turun)
Risalah ini walaupun kecil saiznya, mengandungi empat bidang ilmu: Ilmu Usuluddin, Ilmu Usul Fiqh, Ilmu Fiqh, dan Ilmu Tasawuf. Disebabkan kepentingannya, risalah ini telah disyarahkan oleh murid pengarangnya, al-Allamah Sheikh Abdul Hamid bin Muhammad Ali Quddus bin Abdul Qadir al-Khatib dalam sebuah kitab yang dinamakan Al-Anwar al-Saniyyah 'ala al-Durar al-Bahiyyah. Sesiapa yang melihat risalah ini akan mendapati ia bermanfaat dan merangkumi apa yang diperlukan oleh seorang Muslim dari segi akidah, ibadah, dan akhlak.
Namun, beliau mendapati terdapat beberapa hukum yang lemah
dan beberapa perbahasan yang kurang lengkap di dalamnya. Oleh itu, beliau
melihat keperluan untuk mengkaji dan mengulas risalah ini, bergantung kepada
cetakan yang dicetak di Matba'ah al-Miriyyah pada 22 Zulqaedah tahun 1303
Hijrah, iaitu hanya tiga belas hari selepas ia dikarang. Berikut adalah khidmat
yang telah beliau lakukan dalam risalah ini:
i) Beliau menunjukkan hukum-hukum yang lemah dengan apa yang bersesuaian dengannya yang dijadikan fatwa.
ii) Beliau melengkapkan syarat, rukun, dan kekurangan yang
terdapat.
iii) Beliau menjelaskan perkataan dan ungkapan yang tidak
jelas, menambah banyak pelengkap dan penjelasan, serta memberi perincian dalam
banyak hukum yang penting.
iv) Beliau mengembangkan beberapa perbahasan yang ringkas,
seperti haji, sehingga menjadi jelas dan lengkap.
v) Beliau menilai ukuran, saiz, dan jarak yang terdapat di
dalamnya dengan unit yang dikenali pada masa kini.
vi) Beliau menunjukkan kedudukan ayat-ayatnya dalam al-Quran
serta menyatakan sumber hadis-hadisnya.
3 - Al-Muqaddimah al-Hadramiyyah fi Fiqh
al-Shafi'iyyah (Fiqh al-Syafi’i) oleh Imam Abdul Rahman Bafadl al-Hadrami.
4 - Tanwir al-Qulub Fi Mu’amalah ‘Allam al-Ghuyub oleh Sheikh Muhammad Amin al-Kurdi. (Muat Turun)
Kitab Tanwīr al-Qulūb fī Muʿāmalah al-ʿAllām al-Ghuyūb adalah sebuah karya yang agung dan bermanfaat. Ia tidak terlalu panjang sehingga membosankan, juga tidak terlalu ringkas sehingga mengabaikan isi penting. Penulisnya telah mengumpulkan pelbagai topik dalam aqidah tauhid, fiqh, dan akhlak, mencakupi setiap isu yang penting serta menyertakan setiap manfaat yang diperlukan. Dengan susunan kata yang teliti dan gaya bahasa yang mudah, kitab ini menonjol berbanding banyak kitab lain dalam kalangan ulama Syafie dengan kelebihan-kelebihan ini.
Oleh itu, beliau mengambil inisiatif untuk mentahqiq
dan mengulas kitab ini supaya manfaatnya menjadi lebih sempurna dan mudah
difahami. Sebelum ini, kitab ini telah diberi komentar oleh Ustaz Muhammad Ali
Idlibi. Namun, usaha beliau tidak sepenuhnya mencapai tujuan kerana beliau
tidak membezakan antara kata-kata penulis dan kata-kata anaknya. Beliau
berharap tahqiq ini dapat memenuhi keperluan para pelajar ilmu dan
mengurangkan keperluan mereka untuk merujuk dan mencari lebih banyak kitab
lain.
Usaha beliau dalam edisi ini:
a) Beliau telah membetulkan kata-kata yang berpotensi
menimbulkan kekeliruan dan meletakkan tanda baca.
b) Beliau menjelaskan istilah dan ungkapan yang sukar
difahami serta menerangkan perkara yang memerlukan penjelasan.
c) Beliau menunjukkan pendapat-pendapat yang lemah dalam
kitab ini dan menyatakan pendapat yang muktamad yang menjadi rujukan fatwa.
d) Beliau menyesuaikan ukuran berat, isipadu, dan jarak
kepada unit-unit yang digunakan sekarang, seperti gram, liter, dan meter.
e) Beliau menyatakan lokasi ayat al-Quran dan meletakkannya
dalam teks dengan kurungan segi empat serta mentakhrij hadis-hadis yang
tidak ditakhrij oleh penulis atau anaknya, sambil menjelaskan darjat
hadis tersebut.
f) Dalam perkara di mana sukar untuk diamalkan mengikut
mazhab Syafie, beliau merujuk kepada
mazhab lain bagi mengelakkan kesulitan kepada umat Islam.
g) Beliau memperluaskan beberapa topik yang diringkaskan
seperti bab puasa dan haji.
h) Beliau membezakan kata-kata anak penulis daripada
kata-kata penulis dengan meletakkannya dalam kurungan segi empat.
5 - Bidayah al-Mujtahid Wa Nihayah al-Muqtasid oleh
Ibn Rushd, sebanyak 4 jilid. (Muat Turun)
Kitab Bidayah al-Mujtahid adalah sebuah karya yang agung dan bermanfaat, dianggap sebagai salah satu kitab terkemuka dalam bidang fiqh perbandingan. Namun, kitab ini belum mendapat perhatian yang mencukupi agar dapat dimanfaatkan sepenuhnya. Ibn Rushd dalam kitab ini membawakan dalil-dalil hukum daripada hadis-hadis, tetapi kebanyakannya tidak dinyatakan takhrij hadisnya. Selain itu, beliau jarang sekali membincangkan sanad hadis yang dikemukakannya. Disamping itu, mazhab Ahmad sering kali tidak disebutkan dan hukum-hukum, isu-isu, serta permasalahan dalam kitab ini disampaikan secara bercampur aduk tanpa pemisahan yang jelas antara satu sama lain.
Terdapat banyak perkara yang memerlukan kajian, penelitian,
penjelasan, dan ulasan. Oleh itu, beliau telah berusaha sedaya upaya untuk
menjadikan edisi ini sebagai edisi terbaik. Usaha ini telah memakan masa selama
sepuluh tahun. Berikut adalah khidmat yang beliau lakukan:
a) Beliau telah menggunakan teks kitab yang paling tepat
daripada versi-versi cetakan yang ada kerana beliau tidak menemui manuskrip
asal kitab ini.
b) Beliau telah meletakkan tajuk-tajuk untuk bab dan isu-isu
bagi memudahkan pembaca membuat rujukan dan mencapai kandungan yang diinginkan.
Tajuk-tajuk tambahan yang beliau masukkan diletakkan dalam kurungan.
c) Beliau telah menggunakan tanda baca kerana ia penting
untuk memahami ayat-ayat, serta memisahkan setiap hukum, isu, atau kajian ke
dalam perenggan yang berasingan. Dalam cetakan terdahulu, kandungan tersebut
bercampur aduk.
d) Beliau membetulkan perkataan-perkataan yang memerlukan
pembetulan, memberikan penjelasan bagi istilah-istilah yang memerlukan
penerangan dan membuat kritikan terhadap perkara yang perlu dikritik.
e) Beliau menetapkan ayat-ayat al-Quran dengan menggunakan
rasm Uthmani kerana ia adalah kaedah penulisan yang diiktiraf dalam mushaf dan beliau
turut menyatakan kedudukannya dalam surah-surah.
f) Beliau memberikan tanda baris sepenuhnya pada hadis-hadis
yang disebutkan agar ia lebih menonjol dalam kitab ini dan memudahkan pembaca
merujuknya.
g) Beliau telah mentakhrij hadis-hadis yang
disebutkan dan menjelaskan kedudukannya. Dalam hal ini, beliau pertama sekali
merujuk kepada kitab al-Hidayah fi Takhrij Ahadith al-Bidayah karya
al-Hafiz al-Muhaddith Ahmad bin Muhammad bin al-Siddiq al-Ghumari. Seterusnya, beliau
merujuk kepada kitab Tariq al-Rushd ila Takhrij Ahadith Bidayah Ibn Rushd
karya Sheikh Abdul Latif bin Ibrahim Al Abdul Latif, pensyarah di Kuliah
Syariah, Universiti Islam Madinah. Selain itu, beliau turut merujuk kepada
kitab-kitab takhrij lain seperti Bulugh al-Maram fi Adillat al-Ahkam oleh
Ibn Hajar al-Asqalani, Nail al-Awtar oleh al-Shaukani dan lain-lain. Beliau
menghadkan takhrij hadis kepada periwayat-periwayat utama seperti al-Bukhari,
Muslim, Abu Daud, al-Tirmizi, dan al-Nasa’i sekiranya hadis itu terdapat dalam
kitab-kitab mereka. Jika tidak, beliau akan menyebut periwayat utama lain yang
mengeluarkan hadis tersebut. Dalam menyatakan kedudukan hadis, beliau menyebut
siapa yang mensahihkan, menghasankan, atau mendhaifkan hadis tersebut.
h) Beliau membandingkan hukum-hukum yang disebutkan dalam
kitab ini dengan apa yang terdapat dalam kitab Rahmat al-Ummah fi Ikhtilaf
al-A’immah oleh Muhammad bin Abdul Rahman al-Dimasyqi al-Uthmani al-Syafie.
Apabila terdapat perbezaan antara kedua-duanya, beliau merujuk kepada
kitab-kitab setiap mazhab untuk menetapkan yang paling tepat. Beliau juga
menyebut pendapat yang dipegang dalam sesuatu isu tanpa mengira sama ada ia
pendapat pengasas mazhab atau tidak. Kemudian, beliau menambahkan isu-isu dan
hukum-hukum yang tidak disebutkan dalam Bidayat al-Mujtahid tetapi terdapat
dalam Rahmat al-Ummah supaya kitab ini menjadi lebih lengkap dan bermanfaat.
i) Beliau menyandarkan pandangan kepada mazhab-mazhab mereka
jika ia belum disandarkan, membetulkan penyandarannya jika terdapat kesalahan,
dan menyebut pandangan mazhab Ahmad kerana ia sering kali diabaikan oleh
penulis kitab ini.
6 - Nur al-Yaqin fi Sirah Sayyid al-Mursalin oleh
Sheikh Muhammad al-Khudari.
7 - 'Umdat al-Salik Wa Umdah al-Nasik (Fiqh al-Syafi’i) oleh Imam Ibnu al-Naqib. (Muat Turun)
Terdapat banyak kitab telah dikarang dalam bidang fiqh dan
para ulama telah memperkayakan ilmu ini dengan pelbagai karya, baik dalam
bentuk penulisan panjang yang komprehensif mahupun ringkasan-ringkasan yang
bermanfaat.
Salah satu ringkasan tersebut ialah kitab Umdah al-Salik
yang dikarang oleh Ibnu al-Naqib. Ibn al-Naqib dalam karyanya ini banyak
bergantung pada pendapat Imam Muhammad al-Ramli. Disebabkan kepentingan kitab
ini, ramai ulama telah memberikan khidmat terhadapnya dalam bentuk syarah,
penjelasan, dan tahqiq.
Antara usaha tahqiq terhadap kitab ini ialah yang
dilakukan oleh dua tokoh: Saleh Mu’adhin dan Muhammad Ghiyath al-Sabbagh.
Namun, terdapat beberapa kritikan terhadap edisi mereka, antaranya:
a) Mereka telah melakukan perubahan dalam teks asal penulis
dengan cara membuang, menambah, atau menggantikan perkataan tanpa memberi
isyarat kepada perubahan tersebut.
b) Mereka menomborkan beberapa kajian dengan cara yang
mengubah sistem penomboran asal yang dimaksudkan oleh penulis.
c) Mereka tidak memberikan peringatan terhadap semua hukum
yang tidak dipegang sebagai pendapat muktamad dalam kitab ini. Bahkan, dalam
beberapa tempat, mereka memberikan komentar terhadap pendapat yang tidak
muktamad sambil membelakangkan pendapat yang muktamad.
d) Terdapat banyak kesilapan dalam komentar mereka terhadap
kitab ini.
Oleh itu, beliau memutuskan untuk mencetak kitab ini dengan
edisi yang layak bagi memudahkan para pelajar dan memperluaskan manfaatnya.
Usaha beliau dalam tahqiq ini dilakukan seperti berikut:
a) Beliau telah membandingkan kitab ini dengan dua manuskrip
yang ditemui di Markaz Jum’ah Al-Majid untuk Kebudayaan dan Warisan di Dubai
(salah satu daripadanya ditulis pada tahun 1239H). Beliau memilih teks yang
paling sahih dan sesuai di antara kedua-duanya, setelah merujuk kepada Fayd
al-Ilah dan Anwar al-Masalik. Beliau tidak mencatatkan perbezaan
antara manuskrip untuk mengelakkan catatan kaki menjadi terlalu sarat bagi
pembaca. Dalam perbandingan dengan cetakan kitab terdahulu, beliau mendapati
terdapat teks yang dibuang, ditambah, atau diubah daripada susunan asal
penulis. Oleh itu, beliau menetapkan semula teks yang hilang, membuang yang
ditambah, dan mengembalikan teks kepada susunan asalnya.
b) Beliau telah menambah tanda baris sepenuhnya pada teks
asal serta menambah tanda baris pada perkataan yang memerlukan penjelasan bagi
mengelakkan kekeliruan dalam tahqiq dan komentar.
c) Beliau telah meletakkan tanda baca kerana kepentingannya
dalam memahami teks. Beliau membahagikan kandungan kepada perenggan-perenggan
yang lebih mudah difahami dan memberikan tajuk kepada bab-bab. Tajuk tersebut
diletakkan dalam tanda kurungan segi empat supaya dapat dibezakan daripada teks
asal.
d) Beliau telah mencatatkan ayat-ayat al-Quran dalam rasm
Uthmani yang diiktiraf oleh para ulama, serta menyatakan lokasi ayat tersebut
dalam surah.
e) Beliau menambah beberapa dalil sekiranya ia mengandungi
dorongan, ancaman, penjelasan hukum, atau bantahan terhadap syubhat. Namun,
beliau tidak memperbanyakkan dalil kerana beliau telah memberi tumpuan kepada
dalil-dalil dalam tahqiq beliau terhadap kitab Matan al-Ghayah wa al-Taqrib
karya Abu Shuja’.
f) Beliau menunjukkan hukum-hukum yang lemah serta pendapat
yang bertentangan dengannya, iaitu pendapat muktamad yang dijadikan pegangan,
dalam lebih daripada dua puluh tempat.
g) Dalam situasi di mana sukar untuk mengamalkan pendapat
mazhab Syafie, beliau merujuk kepada mazhab lain untuk mengelakkan kesulitan
bagi umat Islam, seperti dalam bab zakat dan beberapa jenis jual beli.
h) Beliau menyesuaikan ukuran berat, isipadu, dan jarak
dengan unit-unit moden seperti gram, liter, dan meter.
i) Beliau menjelaskan istilah dan ungkapan yang sukar
difahami, serta menambah banyak manfaat, peringatan, dan pelengkap.
j) Akhir sekali, beliau kadang-kadang menjelaskan rahsia
pensyariatan, maqasid Islam, dan hikmah di sebalik sesuatu hukum.
8 - Al-Durar al-Mubahah fi al-Hazr wa al-Ibahah (Fiqh
Hanafi) oleh Sheikh al-Nahlawi.
9 - Al-Anwar al-Muhammadiyyah min al-Mawahib al-Ladunniyyah oleh Sheikh Yusuf al-Nabhani. (Muat Turun)
Setelah beliau mentahqiq kitab Nur al-Yaqin fi Sirah Sayyid al-Mursalin karya Muhammad bin Afifi al-Bajuri (yang lebih dikenali sebagai al-Khudari), seorang ulama yang wafat pada tahun 1345H, beliau merasa terdorong untuk menyempurnakannya dengan kitab al-Anwar al-Muhammadiyyah kerana keluasannya dalam membahaskan tentang sifat-sifat mulia Nabi Muhammad. Jika Nur al-Yaqin lebih menekankan aspek sejarah sirah, maka al-Anwar al-Muhammadiyyah menguatkan sisi peribadi baginda.
Beliau telah membandingkan kandungan kitab ini dengan
rujukan asalnya, iaitu al-Mawahib al-Ladunniyyah bi al-Manh al-Muhammadiyyah
dan menyempurnakan kekurangan dalam bab sirah dengan merujuk Nur al-Yaqin.
Usaha beliau dalam proses penyemakan dan penyuntingan kitab ini adalah seperti
berikut:
a) Beliau membetulkan kesalahan dalam perkataan dan ayat
yang terdapat dalam naskhah asal dengan merujuk kepada al-Mawahib
al-Ladunniyyah.
b) Beliau menambah tanda baca dan membahagikan teks kepada
perenggan untuk memudahkan pembacaan.
c) Beliau menambah
beberapa tajuk kecil dan istilah yang diperlukan untuk memperjelaskan
kandungan. Penambahan ini dimasukkan dalam tanda kurungan.
d) Beliau memberikan penjelasan bagi perkataan atau makna
yang sukar difahami.
e) Beliau menunjukkan lokasi ayat-ayat al-Quran dalam
mushaf, mentafsirkan ayat yang memerlukan penjelasan, dan menyalin ayat dengan
rasm Uthmani sebagaimana yang diwajibkan.
f) Beliau meneliti hadis-hadis yang terdapat dalam kitab
ini, mengeluarkannya, dan menjelaskan statusnya (sama ada sahih, hasan, atau
dhaif).
g) Beliau menambah
bahagian sirah yang belum lengkap dengan maklumat tambahan yang berfaedah,
mengandungi pengajaran, atau membantu menyelesaikan kekeliruan.
h) Beliau menukar jarak perjalanan yang disebutkan kepada
ukuran kilometer, serta menunjukkan lokasi kabilah dan tempat yang disebutkan
dalam kitab.
i) Beliau menambah
selawat dan salam secara penuh jika pengarang hanya menyebut 'alaihis-salam
kerana dianjurkan untuk tidak memisahkan selawat daripada salam ketika menyebut
Nabi.
Kitab ini pernah ditahqiq oleh Sheikh Khalid
Abdulrahman al-'Ak dalam edisi cetakan Dar al-Basha'ir, Damsyik. Namun, usaha
beliau tidak memenuhi keperluan sepenuhnya. Berikut adalah beberapa kelemahan
yang dikenalpasti:
a) Beliau mengkritik kitab ini secara terbuka dalam
mukadimahnya sehingga mengurangkan minat pembaca. Sebaiknya, kritikan tersebut
diletakkan di tempat yang sesuai dalam kitab.
b) Beliau memberikan 222 ulasan sepanjang kitab, iaitu
purata satu ulasan setiap tiga halaman. Separuh daripada ulasan tersebut
menafikan atau menolak maklumat tanpa bukti yang kukuh, sedangkan kaedah
menyatakan bahawa kenyataan yang menetapkan sesuatu lebih diutamakan daripada
kenyataan yang menafikannya.
c) Beliau tidak merujuk kepada al-Mawahib al-Ladunniyyah
atau syarahnya oleh al-Zurqani. Sekiranya dilakukan, beliau dapat mengelak
daripada membuat kesimpulan yang lemah atau menolak banyak riwayat dengan
alasan tidak sahih.
d) Beliau tidak menunjukkan lokasi ayat al-Quran atau
membuat takhrij hadis yang disertakan.
e) Beliau menggunakan banyak tanda baca seperti tanda soal
dan seruan secara berlebihan, yang merosakkan maksud teks asal.
f) Sebahagian ulasan adalah aneh, bercanggah, tidak masuk
akal atau kurang sopan.
g) Beliau memotong beberapa bahagian teks asal, seperti doa
pengarang yang menyebut 'bi jah Sayyidina Muhammad Khatam al-Nabiyyin'.
Sebaiknya, teks asal dibiarkan dan ulasan diberikan di nota kaki.
h) Banyak bahagian teks asal yang tidak disedari hilang
dalam proses penyuntingan.
Edisi baharu ini diusahakan untuk mengatasi
kekurangan-kekurangan tersebut dan menyediakan naskhah yang lebih lengkap dan
sahih untuk para pembaca.
10 - Al-Qawanin al-Fiqhiyyah Fi Talkhis Mazhab
al-Malikiyyah (Fiqh Maliki) oleh Imam Ibnu Juzai.
Kitab al-Qawānin al-Fiqhiyyah karya Ibn Juzayy merupakan salah satu kitab paling masyhur dalam Mazhab Maliki. Ia adalah sebuah ringkasan yang sangat komprehensif mengenai mazhab ini, sambil memberikan perhatian kepada pendapat dalam Mazhab Syafi‘i, Hanafi, dan Hanbali. Kitab ini masyhur kerana ringkasannya dalam menyebutkan pandangan dan pendapat tanpa memuatkan dalil-dalil atau sebab-sebab yang melandasi pandangan tersebut, kecuali dalam beberapa kes yang jarang berlaku. Ia juga tidak menyertakan kritikan, komentar, atau tarjih.
Kitab ini menjadi rujukan bagi Sheikh Muhammad Bashir
al-Shaqfah dalam karyanya al-Fiqh al-Maliki fi Thawbihi al-Jadid.
Walaupun begitu, ia tidak banyak menarik perhatian para pensyarah dan terdapat
beberapa hukum yang tidak dianggap muktamad dalam mazhab tersebut. Syeikh Majid
al-Hamawi telah mengenal pasti terdapat kira-kira lima puluh hukum yang tidak
muktamad. Selain itu, pengarang kerap mengabaikan pendapat Imam Ahmad dalam
tulisannya.
Kitab ini telah dicetak beberapa kali, tetapi tidak mendapat
perhatian yang mencukupi dalam penyuntingannya. Bahkan, terdapat beberapa
kesilapan cetakan dan perubahan kata yang terjadi dalam beberapa edisi. Salah
satu edisi yang paling menonjol ialah edisi suntingan Abdul Karim al-Fudhaili
(terbitan al-Maktabah al-‘Asriyyah, Beirut). Namun, komentar beliau sangat
sedikit dan tidak mencukupi untuk memenuhi keperluan pembaca. Kebanyakan
catatannya hanya berupa penjelasan kata-kata, biografi kitab dan tokoh, serta
jarang menyentuh isu-isu fiqh secara mendalam. Beliau juga jarang membincangkan
perbezaan pandangan dalam fiqh, dan dalam beberapa situasi, beliau mengubah
ungkapan pengarang akibat ketidakfahamannya terhadap maksud asal ungkapan
tersebut.
Oleh itu, beliau memutuskan untuk mengeluarkan edisi ini
dengan susunan baharu yang lebih baik. Khidmat beliau dalam edisi ini dilakukan
seperti berikut:
a) Beliau telah merujuk kepada sebuah manuskrip kitab ini
yang telah disalin oleh penyalin pada awal bulan Safar tahun 1296 Hijrah.
Melalui rujukan ini, banyak kesalahan cetakan dalam edisi-edisi terdahulu telah
saya betulkan.
b) Beliau membariskan perkataan yang perlu dibariskan.
c) Beliau menggunakan tanda baca untuk memperjelaskan maksud
ayat. Setiap hukum, isu, atau perbahasan diletakkan dalam perenggan yang
berasingan.
d) Dalam beberapa keadaan, beliau menambah beberapa
perkataan untuk memastikan makna ayat lebih jelas. Perkataan tambahan ini
dimasukkan di antara kurungan. Walau bagaimanapun, tambahan ini sangat sedikit.
e) Beliau menjelaskan istilah-istilah atau ayat-ayat yang
kabur dan memberikan ulasan pada bahagian-bahagian yang memerlukannya.
f) Beliau meneliti hadis-hadis yang disebutkan dalam kitab
ini, mengeluarkan sumbernya dan menjelaskan darjatnya (sama ada sahih, hasan,
atau dhaif).
g) Beliau menisbahkan pendapat kepada mazhabnya jika ia
tidak dinyatakan dan memperbetulkan penisbahan yang salah (yang ternyata
banyak).
h) Beliau menjelaskan pandangan yang muktamad sekiranya
pengarang tidak menyebutkannya.
i) Beliau membandingkan hukum-hukum yang disebutkan dalam
kitab ini dengan apa yang disebutkan dalam Bidayah al-Mujtahid karya Ibn
Rushd. Saya juga merujuknya kepada kitab Rahmat al-Ummah fi Ikhtilaf
al-Aimmah karya Muhammad bin Abdul Rahman al-Dimasyqi. Sekiranya terdapat
perbezaan, saya akan kembali kepada kitab-kitab utama setiap mazhab untuk
menentukan kebenarannya.
j) Beliau menyusun sebuah biografi ringkas tentang pengarang
di awal kitab.
11 - Fath al-Mu'in bi Sharh Qurrah al-'Ayn (Fiqh
al-Syafi’i) oleh Imam Zainuddin al-Malibari.
Imam Zainuddin al-Malibari telah menyusun sebuah matan ringkas yang kukuh dalam beberapa helaian kecil. Beliau menyertakan dalam matan ini kebanyakan perkara yang diperlukan oleh mukallaf dan menamakannya Qurrah al-‘Ayn bi Muhimmat al-Din. Sesungguhnya, nama matan ini benar-benar mencerminkan isi kandungannya, di mana ia merangkumi perkara-perkara penting dalam hukum, cabang-cabang fiqh, dan bab-bab lain yang menjadi panduan bagi pelajar pemula dan peringatan bagi mereka yang sudah mendalami ilmu.
Kemudian, Imam Zainuddin al-Malibari mengembangkan matan
tersebut dengan mensyarahkannya dalam kitab Fath al-Mu'in. Beliau menjelaskan
isyarat-isyarat halus dan makna-makna yang mendalam di sebalik ungkapannya yang
ringkas. Beliau juga menambah banyak hukum dan bab yang tidak dimasukkan dalam
matan asal dan tidak disebut di dalamnya. Hasilnya, kitab ini menjadi sebuah
karya ilmiah yang istimewa dan permata fiqh yang jarang sekali dapat ditandingi
oleh syarah lain, apatah lagi menyerupainya.
Kitab ini dibahagikan kepada empat bahagian:
Bahagian ibadat
Bahagian muamalat
Bahagian hal ehwal peribadi
Bahagian jenayah, jihad, dan kehakiman
Setiap bahagian pula dibahagikan kepada bab-bab, dan setiap
bab dibahagikan lagi kepada beberapa fasal. Dalam setiap fasal, terdapat
pelbagai cabang hukum dan penjelasan tambahan yang memperkaya pemahaman
pembaca.
Khidmat Beliau dalam Cetakan Ini:
a) Beliau menggunakan cetakan karya Ustaz Bassam al-Jabi
sebagai asas untuk edisi ini. Cetakan tersebut berdasarkan beberapa manuskrip
dan telah diterbitkan oleh Dar Ibn Hazm di Beirut pada tahun 1424H (2004M).
Walau bagaimanapun, beliau juga merujuk kepada sumber lain apabila diperlukan.
b) Beliau membezakan teks Qurrah al-‘Ayn daripada Fath
al-Mu‘in dengan menggunakan warna hitam untuk memudahkan pembaca membezakan
antara keduanya.
c) Beliau memberikan perhatian kepada penggunaan tanda baca
kerana kepentingannya dalam memahami teks, dan membahagikan perbincangan kepada
perenggan-perenggan kecil.
d) Beliau menunjukkan hukum-hakam yang tidak dipegang
sebagai pandangan muktamad dalam kitab ini yang berjumlah hampir 60 tempat,dan
menggantikannya dengan pendapat yang menjadi pegangan utama dan diakui sebagai
pandangan yang boleh difatwakan.
e) Beliau menyebut perbezaan pendapat antara Imam al-Ramli
dan Imam Ibn Hajar jika wujud, sebagai panduan yang memudahkan kerana seorang
mufti berhak memilih mana-mana pendapat daripada kedua-duanya jika tidak mampu
membuat tarjih. Penulis kitab ini banyak bergantung kepada pandangan
gurunya, Ibn Hajar.
f) Beliau menyesuaikan ukuran berat, isipadu, dan jarak
menggunakan unit ukuran moden seperti gram, liter, dan meter.
g) Beliau merujuk kepada mazhab-mazhab lain dalam isu-isu
yang sukar diamalkan mengikut Mazhab Syafi‘i, demi mengurangkan kesulitan dan
memberi kelonggaran kepada umat Islam.
h) Beliau menjelaskan perkara-perkara yang memerlukan
penjelasan, memperincikan apa yang perlu diterangkan, serta menghilangkan
kekaburan dan kerumitan dalam beberapa ungkapan.
12 - Al-Minhaj (Fiqh al-Syafi’i) oleh Imam al-Nawawi,
sebanyak 2 jilid. (Muat Turun)
Al-Minhaj adalah antara karya paling berharga Imam al-Nawawi. Ia mengandungi ungkapan yang padat dan menjadi rujukan utama dalam memastikan ketepatan mazhab Syafie. Kitab ini, bersama syarah dan huraian-huraiannya, menjadi asas bagi fatwa dalam mazhab. Para ulama Syafie telah memberikan perhatian besar kepadaa al-Minhaj, sama ada dengan mensyarah, meringkaskan, menulis ulasan, menyusun dalam bentuk nazam atau meletakkan dalilnya. Sungguh, hanya syarahnya sahaja sudah melebihi seratus karya. Ada di antaranya yang tidak bertahan, ada yang masih belum diterbitkan, dan ada pula yang telah dicetak dan diedarkan.
Usaha beliau dalam edisi ini:
a) Beliau menggunakan teks Sheikh Muhammad al-Zuhri
al-Ghamrawi dalam syarahnya al-Siraj al-Wahhaj Sharh al-Minhaj sebagai
rujukan utama. Ini kerana beliau sebelum ini telah menyemak dan memperbetulkan
cetakan al-Minhaj bersama beberapa syarah dan ulasannya. Ketika Sheikh
Mustafa al-Babi al-Halabi memintanya menulis syarah ringkas bagi matan al-Minhaj,
sudah tentu beliau memilih teks paling tepat berdasarkan pengalamannya dalam
pembetulan tersebut. Oleh itu, teks ini dianggap yang terbaik, sebagaimana yang
dapat dirasai oleh para pengkaji. Beliau juga menyemak syarah-syarah al-Minhaj
apabila terdapat perbezaan antara manuskrip dan beliau memilih teks yang paling
hampir kepada kebenaran. Tujuan utama tahqiq ini adalah untuk memastikan
hukum syarak yang sahih dengan ungkapan yang tepat dari segi struktur dan
makna.
b) Beliau memberikan perhatian kepada penggunaan tanda baca
kerana penting dalam memahami teks. Beliau juga membahagikan isi kandungan
kepada perenggan-perenggan dan menambah beberapa tajuk yang diperlukan.
Tajuk-tajuk ini dibezakan daripada teks asal dengan kurungan segi empat.
c) Beliau menunjukkan hukum-hukum yang tidak muktamad dalam
lebih daripada 40 tempat dan menyebut pendapat yang rajih pada perkara yang
Imam al-Nawawi tinggalkan. Ini dilakukan dengan merujuk kepada dua tokoh utama
mazhab, iaitu Ibnu Hajar dan al-Ramli, dalam kitab Tuhfah al-Muhtaj, Nihayah
al-Muhtaj dan hashiyyah ke atas dua kitab tersebut.
d) Beliau menyebutkan beberapa perbezaan pendapat antara Ibn
Hajar dan al-Ramli sekiranya ia relevan.
e) Beliau menyesuaikan ukuran berat, isipadu, dan jarak
dengan unit-unit yang dikenali sekarang seperti gram, liter, dan meter.
f) Beliau merujuk kepada mazhab-mazhab lain dalam beberapa
isu untuk menambahkan manfaat kepada pembaca.
g) Beliau menjelaskan istilah-istilah dan ungkapan yang
memerlukan penerangan, serta menghilangkan kekaburan pada beberapa bahagian
teks.
13 - Al-Hadiyyah al-'Ala'iyyah Li Talamiz al-Makatib
al-Ibtidaiyyah (Fiqh Hanafi) oleh Sheikh Muhammad 'Alauddin 'Abidin.
14 - Al-Arba'un Fi al-Ahkam oleh al-Hafiz al-Munziri. (Muat Turun)
Kitab ini menghimpunkan empat puluh hadis Nabi yang diambil daripada Sahih al-Bukhari dan Sahih Muslim berkaitan hukum-hakam syariah dan hadis tersebut dipilih daripada pelbagai bab. Kitab ini sesuai dijadikan permulaan bagi pelajar ilmu syariah. Hadis-hadis ini telah dikumpulkan oleh al-Hafiz al-Munziri dalam kitab kecil yang indah ini. Khidmat beliau terhadap kitab ini:
a) Beliau telah membandingkan
kitab ini dengan manuskrip asal dan mendapati banyak kesalahan dalam versi
cetakan.
b) Beliau telah menyatakan
nombor hadisnya dalam Sahih al-Bukhari dan Sahih Muslim.
c) Beliau menjelaskan apa yang
perlu dijelaskan secara ringkas..
d) Beliau menukar ukuran berat dan isi padu yang disebut
kepada unit yang diketahui sekarang seperti gram dan liter."
15 – Jauharah al-Tauhid oleh Imam Ibrahim
al-Laqqani.
Jauharah al-Tauhid merupakan antara nazam yang terkenal dan terbaik dalam bidang ilmu akidah dan yang tidak dapat diabaikan oleh seorang Muslim. Ia merangkumi pelbagai perbahasan dalam ilmu ini, Kitab ini disyarah oleh beliau dengan syarahan yang ringkas dan mudah. Penjelasannya tidak terlalu panjang sehingga membosankan dan tidak pula terlalu ringkas sehingga mengurangkan isi penting serta menjadikannya mudah difahami oleh individu dengan tahap pengetahuan sederhana tanpa kesukaran.
Tiada ulasan:
Catat Ulasan