Syeikh Salim bin Sumair al-Hadrami - Pengarang Safinah al-Najah

Nama dan Kelahiran

Nama lengkap beliau ialah Salim bin Abdullah bin Sa’ad bin Abdullah bin Sumair al-Hadrami al-Syafi’e.

Beliau dilahirkan di perkampungan Zi Asbah (ذِي أَصْبَح), salah sebuah perkampungan di Hadramaut, Yaman.

Para ulama yang menulis tentang biografi beliau tidak menyebutkan tahun kelahiran beliau.

Pendidikan

Beliau diasuh dan dididik di bawah asuhan bapa beliau, al-‘Allamah al-Syeikh Abdullah bin Sa’ad bin Sumair yang merupakan seorang qadhi di kota Henin ketika zaman pemerintahan Sultan Ja’far bin Ali al-Kathiri.

Beliau belajar membaca al-Quran, memperelokkan bacaannya lalu menyibukkan diri untuk mengajarkannya sehingga digelar sebagai Mu’allim, gelaran yang diberikan oleh orang Hadramaut bagi guru yang mengajarkan al-Quran.

Beliau juga turut mempelajari ilmu syar’i dengan bapanya dan beberapa orang ulama di tempatnya pada masa itu, antaranya ialah, al-Sayyid Umar bin Saqqaf bin Muhammad bin Umar bin Taha al-Safi, al-Sayyid Umar bin Zein bin Sumaith, al-Habib Hasan bin Soleh al-Bahr dan lain-lain.

Keilmuan beliau mula tersebar luas sehingga mendapat pujian para ulama ketika itu seperti al-Syeikh al-‘Allamah Abdullah bin Ahmad Ba’saudan.

Keilmuan beliau juga menarik minat para pelajar untuk belajar dengan beliau, antaranya ialah al-Sayyid al-Habib Abdullah bin Taha al-Haddar al-Haddad dan al-Syeikh al-Faqih Ali bin Umar Ba’ghuzah.

Keterlibatan Dengan Politik dan Ketenteraan

Walaupun beliau terkenal memiliki ilmu syar’i yang luas dan tekun mengajarkannya, beliau juga terlibat dengan politik dan urusan ketenteraan. Beliau pernah dihantar ke India sebagai wakil kerajaan Kathiri untuk mendapatkan kelengkapan ketenteraan. Beliau juga pernah ke Singapura untuk membeli peralatan ketenteraan moden untuk dibekalkan ke Hadramaut. Di samping itu Beliau pernah terlibat sebagai juru damai antara kerajaan Kathiri dan suku Yafi’ di Yaman.

Sultan Abdullah bin Muhsin daripada kerajaan Kathiri juga melantik beliau sebagai penasihat sultan. Akan tetapi setelah beberapa ketika Sultan Abdullah bin Muhsin enggan untuk mendengar nasihatnya dan cenderung untuk bertindak sewenang-wenangnya berdasarkan pertimbangannya sendiri. Syeikh Salim dalam keadaan marah mengambil keputusan untuk bermusafir ke India, seterusnya ke Jawa dan mengambil keputusan untuk menetap di situ.

Sifat beliau

Beliau merupakan seorang ahli ibadat, sentiasa melazimi zikir dan banyak membaca al-Quran.

Syeikh Ahmad al-Hadhrami al-Makki menyebutkan bahawa Syeikh Salim bin Sumair mengkhatamkan al-Quran ketika sedang bertawaf di Baitullah.

Penulisan

Beliau meninggalkan beberapa buah penulisan, antaranya:

1 - Safinah al-Najah Fima Yajibu ‘Ala al-‘Abd Li Maulah.

Sebuah matan ringkas berkenaan aqidah, taharah, solat dan zakat. Walaupun matan ini ringkas tetapi ia mengandungi ilmu yang sangat besar. Allah telah mentakdirkan kitab ini diterima ramai berkat keikhlasan pengarangnya sehingga ia tersebar luas dan diambil berat oleh ulama sama ada mengajarkannya, mensyarahkannya, meletakkan dalil baginya, menukarkannya ke bentuk nazam dan menyempurnakannya.

2 - Al-Fawaid al-Jaliyyah Fi al-Zajr ‘An Ta’athi al-Hiyal al-Ribawiyyah.

Meninggal Dunia

Beliau meninggal dunia pada tahun 1271H/1855M di Batavia atau dikenali pada hari ini sebagai Jakarta, Indonesia.

Semoga Allah merahmati beliau.

Makam dikatakan milik beliau

Kedudukan Makam Beliau

Dikatakan makam beliau terletak di Masjid Jami’ al-Ma’mur, Tanah Abang, Jakarta Pusat. Namun menurut Syahrul Latief yang merupakan pengurus masjid berkenaan, makam tersebut sebenarnya ialah makam penduduk setempat dan mantan pengurus masjid tersebut. Makam beliau sebenarnya berada di Pemakaman Said Naum. Tetapi pada tahun 1973 makam beliau dan beberapa orang lagi telah dibongkar dan dipindahkan ke beberapa tempat pemakaman umum di Jakarta.

Khidmat Ulama Terhadap Kitab Safinah al-Naja

A - Mensyarahkannya

1 - Kasyifah al-Saja Syarah Safinah al-Naja karangan Syeikh Muhammad Nawawi al-Jawi.

2 - Nail al-Raja' Bi Syarah Safinah al-Naja karangan Syeikh Ahmad bin 'Umar al-Syathiri.

3 - Sullam al-Raja Lil Wusul Ila Halli Alfaz Safinah al-Naja karangan Syeikh Uthman bin Muhammad Sa'id Tungkal al-Indonesi.

4 - Wasilah al-Raja Syarah Safinah al-Naja karangan Syeikh Hasan bin Umair al-Syirazi.

5 - Al-Ta'liqah al-Thaminah 'Ala Safinah al-Naja karangan Syeikh Muhammad bin Ahmad 'Amwah.

6 - Manar al-Huda Syarah Safinah al-Naja karangan Muhammad bin Ahmad 'Amwah.

7 - Tuhfah al-Ibad Bi Khair al-Widad karangan Syeikh Abdul al-Lah bin Umar bin Humaid. Syarah Safinah al-Naja dalam bentuk soal jawab.

8 - Ghayah Al-Muna Syarah Safinah Al-Naja karangan Syeikh Muhammad Ali Ba'athiyyah.

9 - Nasim al-Hayah ‘Ala Safinah al-Naja karangan Syeikh Abdullah bin ‘Awadh bin Mubarak Bukair.

10 - Al-Durrah al-Thaminah Hashiyyah ‘Ala al-Safinah karangan Syeikh Ahmad bin Muhammad al-Hadhrawi al-Makki.

11 - Syarah Safinah al-Naja karangan Syeikh Dr Mahmud al-Syeikh Ali Hasan al-Jizani.

12 - Tanbih Zawi al-Hija Ila Ma'ani Alfaz Safinah al-Naja karangan Dr Amjad Rasyid.

B - Menyempurnakannya

1 - Syeikh Muhammad Nawawi al-Jawi dalam Kasyifah al-Saja Syarah Safinah al-Naja telah menambah bab puasa.

2 - Syeikh Ahmad bin Siddiq al-Lasimi al-Fasuruani dalam Tanwir al-Hija Nazam Safinah al-Naja meletakkan mukadimah berkenaan ilmu tauhid dan ditambah bab puasa, haji dan umrah. Beliau mengakhirinya dengan mawa’iz (beberapa nasihat dan peringatan).

2 - Syeikh Muhammad bin Ali bin Muhammad Ba’athiyyah dalam Ghayah al-Muna Syarah Safinah al-Naja menambah bab haji supaya dapat melengkapi bahagian ibadat.

C - Menukarkannya ke bentuk nazam

1 - Nazam al-Sayyid al-Allamah Abdullah bin Ali bin Hasan al-Haddad.

2 - Nazam al-Sayyid al-Allamah Muhammad bin Ahmad bin Ali Ba’aqil.

3 - Nazam al-Syeikh al-Allamah Siddiq bin Abdullah al-Batuhani al-Lasimi.

4 - Tanwir al-Hija Nazam Safinah al-Naja karangan Syeikh Ahmad bin Siddiq al-Lasimi al-Fasuruani. Disyarahkan oleh Syeikh Muhammad Ali bin Husain al-Maliki dengan syarah yang bertajuk Inarah al-Duja Bi Tanwir al-Hija.

5 - Al-Lu’lu’ah al-Thaminah Nazam al-Safinah karangan Syeikh Muhammad bin Ali bin Zakin Ba’hannan al-Kindi.

6 - Al-Subhah al-Thaminah Nazam al-Safinah karangan Ahmad bin Masyhur bin Taha al-Hadad. Dalam 300 buah bait. Disyarahkan oleh Syeikh Muhammad Ali Ba’athiyyah dengan kitab yang berjudul al-Durrah al-Yatimah Syarah al-Subhah al-Thaminah.

7 - Nail al-Raja Manzumah Safinah al-Naja karangan Muhammad Ma'sum bin Siraj al-Syarbawi. Disyarahkan oleh Syeikh Ahmad Sahl bin Abi Hasyim Muhammad Mahfuz Salam al-Hajini dengan kitabnya yang berjudul Faidh al-Hija ‘Ala Nail al-Raja.

D - Meletakkan dalil baginya

1 - Al-Jawahir al-Thaminah Fi Adillah al-Safinah karangan Syeikh Mahmud Muhammad al-Syibli

Baca juga:

Imam al-Baiquni - Pengarang Manzumah al-Baiquniyyah