Syeikh Prof Dr Ahmad Umar Hasyim

Nama dan Nasab

Beliau ialah Ahmad bin Umar bin Ibrahim bin Ismail bin Muhammad al-Hasyimi al-‘Azzazi al-Husaini al-Syarqawi. Nasabnya bersambung kepada Sayyidina al-Husain bin Ali bin Abi Talib, semoga Allah meredhainya.

Kelahiran dan Latar Keluarga

Beliau dilahirkan di kampung Syeikh Abi Hasyim di Bani ‘Amir, salah sebuah kampung di Wilayah al-Syarqiyyah pada 10 Muharram tahun 1360 Hijrah, bersamaan 6 Februari tahun 1941 Masihi.

Ayahandanya merupakan antara mereka yang menimba ilmu di al-Azhar dan menumpukan sepenuh masanya untuk dakwah dan jalan kerohanian (tariqah). Maka, beliau membesar di dalam rumahnya yang terkenal dengan kemuliaan, kesucian, ilmu dan amal.

Pendidikan Awal dan Bakat Sastera

Beliau telah menyempurnakan hafazan al-Quran al-Karim di kuttab (pusat pengajian al-Quran) di kampungnya, kemudian beliau menyertai Maahad Agama Zaqaziq.

Pada peringkat persediaan (al-I'dadiyyah), yang dahulunya dikenali sebagai peringkat rendah (al-Ibtidai'yyah), beliau telah mengarang sebuah buku yang merupakan sebuah kisah sastera dan himpunan puisi bertajuk: Nihayat Amal (Penghujung Harapan). Pada peringkat menengah, beliau mengarang sebuah pementasan drama keagamaan dalam bentuk puisi yang diilhamkan daripada al-Quran bertajuk Ashab al-Jannah (Penghuni Syurga).

Pengajian di Fakulti Usuluddin

Setelah menamatkan peringkat menengah, beliau menyertai Fakulti Usuluddin. Beliau amat meminati pengajiannya dan tekun mendalami ilmu-ilmunya, didorong oleh cita-citanya dalam pengajian Islam dan pengajian Sunnah Nabawiyyah, serta harapan ayahandanya agar beliau menjadi salah seorang ulama Islam. Beliau memulakan pengajiannya di fakulti tersebut dengan mengarang sebuah qasidah (puisi) yang telah diterbitkan di dalam salah sebuah akhbar fakulti pada ketika itu.

Kerjaya Akademik dan Jawatan Pentadbiran

Setelah menamatkan pengajiannya di Fakulti Usuluddin, beliau telah dilantik sebagai seorang pensyarah di Maahad Agama Zaqaziq selama setahun. Kemudian, beliau dilantik sebagai pensyarah pelatih di Fakulti Usuluddin di Kaherah, kemudian penolong pensyarah, kemudian pensyarah, kemudian profesor madya, kemudian ketua Jabatan Hadis, kemudian dekan Fakulti Usuluddin di Zaqaziq, kemudian timbalan rektor Universiti al-Azhar bagi Hal Ehwal Pendidikan dan Pelajar pada 29 Jun 1989 M.

Beliau juga berkhidmat sebagai profesor di Fakulti Syariah di Makkah al-Mukarramah dalam tempoh dari tahun 1976 hingga 1980 M, dan dilantik sebagai rektor Universiti al-Azhar dari tahun 1995 hingga 2003 M. Beliau telah menyertai beberapa persidangan dan seminar keagamaan, serta telah mengembara ke banyak negara Islam.

Karya-karya Ilmiah

Antara karya-karya beliau:

1 - Fayd al-Bari fi Syarh Sahih al-Bukhari.

2 - Al-Sunnah al-Nabawiyyah wa ‘Ulumuha.

3 - Qasas al-Sunnah.

4 - Da‘a’im al-Islam.

5 - Al-Islam wa Bina’ al-Syakhsiyyah.

6 - Manhaj al-Islam fi al-‘Aqidah wa al-‘Ibadah wa al-Akhlaq.

7 - Al-Akhlaq fi Daw’ al-Kitab wa al-Sunnah.

8 - Al-Islam wa al-Syabab.

9 - Al-Sunnah al-Nabawiyyah fi Muwajahah al-Tahaddi.

10 - al-Islam wa Iqrar al-Amn.

11 - Min Hadyi al-Sunnah fi al-‘Ibadat.

12 - Min Tawjihat al-Rasul.

13 - Qabas min al-Hadith al-Nabawi.

14 - Fi Zilal al-Huda al-Nabawi.

15 - Fi Riyad al-Sirah al-Nabawiyyah.

16 - al-Manhaj al-Nabawi fi Ta‘lim al-Muslimin.

17 - Ma‘alim ‘ala Tariq al-Sunnah.

18 - Manahij al-Muhaddithin.

19 - Qawa‘id Usul al-Hadith.

20 - Al-Muhaddithun fi Misr wa al-Azhar.

21 - Min Tawjihat al-Syari‘ah al-Islamiyyah.

22 - Adwa’ min Huda al-Nubuwwah.

23 - Mabahith Fi al-Hadith al-Syarif.

24 - Manhaj al-Difa' 'An al-Hadith al-Nabawi dan lain-lain.

Guru-guru

Antara guru-guru beliau ialah:

1 - Al-‘Allamah al-Imam al-Akbar Abdul Halim Mahmud.

2 - Al-‘Allamah al-Imam al-Mufassir Muhammad Mutawalli al-Sya'rawi.

3 - Al-‘Allamah Ahmad Abu Hasyim.

4 - Al-‘Allamah Mahmud Ahmad Hasyim.

5 - Al-‘Allamah al-Syeikh al-Husaini Abdul Majid Hasyim.

6 - Al-Syeikh Muhammad Mahmud Syahin.

7 - Al-‘Allamah al-Muhaddith Muhammad Yasin bin Muhammad ‘Isa al-Fadani.

8 - Al-‘Allamah al-Syeikh Muhammad ‘Alawi al-Maliki al-Makki.

Kematian

Beliau telah meninggal dunia pada hari Selasa, 15 Rabiulakhir 1447 H bersamaan 7 Oktober 2025 M, pada usia 87 tahun mengikut kalendar Hijrah.