Hadis: Sesiapa yang meninggalkan solat...

مَنْ تَرَكَ صَلاَةً لَقِيَ الله وهُوَ عَلَيهِ غَضْبَان

“Sesiapa yang meninggalkan solat maka dia akan bertemu dengan Allah dalam keadaan Allah murka padanya.”

Riwayat al-Thabarani dalam Mu’jam al-Kabir (11/294, no. 11782), al-Bazzar [Kasyf al-Astar no. 343], al-Dhiya’ al-Maqdisi dalam al-Ahadith al-Mukhtarah (12/86 no. 100) daripada jalur perawi Muhammad bin Abdullah al-Makharrimi daripada Sahl bin Mahmud daripada Soleh bin ‘Umar daripada Hatim bin Abi Saghirah daripada Simak bin Harb daripada ‘Ikrimah daripada Ibnu ‘Abbas secara marfu’.

Al-Bazzar berkata: “Tidak diketahui bahawa hadis ini diriwayatkan secara marfu’ (bersambung sehingga Nabi sallahu ‘alaihi wasallam) kecuali dengan sanad ini. Sebahagian riwayat yang lain mauquf (terhenti setakat sahabat).”

Al-Sayuthi dalam al-Jami’ al-Saghir mengisyaratkannya sebagai daif.

Al-Haithami menyatakan dalam Majma’ al-Zawaid: “Diriwayatkan oleh al-Bazzar dan al-Thabarani dalam al-Kabir. Dalam sanadnya terdapat Sahl bin Mahmud. Disebutkan oleh Ibnu Abi Hatim (dalam kitab beliau) dan beliau berkata: “Diriwayatkan daripadanya (Sahl bin Mahmud) oleh Ahmad bin Ibrahim al-Dauraqi dan Sa’dan bin Yazid.” Saya (al-Haithami) berkata: “Dan turut diriwayatkan daripadanya oleh Muhammad bin Abdullah al-Mukharrimi dan tidak dibincangkan statusnya oleh seorang pun. Baki perawi-perawinya adalah perawi kitab al-Sahih.”

Sahl bin Mahmud, Abu al-Sari dithiqahkan oleh al-Dhiya’ al-Maqdisi dalam al-Ahadith al-Mukhtarah dan al-Khatib al-Baghdadi dalam Tarikh Baghdad. Dipuji oleh al-Daraqutni sebagai orang yang mempunyai kelebihan [فاضل].

Muhammad bin ‘Abdullah al-Mukharrimi adalah thiqah sebagaimana dalam Taqrib al-Tahzib dan merupakan perawi al-Nasa’ie sahaja.

Sanad ini mempunyai kedaifan berpunca daripada Simak bin Harb. Dia adalah seorang yang benar [صدوق] tetapi riwayatnya secara khusus daripada ‘Ikrimah mempunyai kecelaruan [اضطراب] sebagaimana yang dijelaskan oleh Ibnu Hajar dalam Taqrib al-Tahzib. Al-‘Ijli berkata dalam al-Thiqat: “Dalam hadis ‘Ikrimah, kadang-kadang dia menyandarkan kepada Ibnu ‘Abbas dan kadang-kadang dia berkata: Nabi sallahu ‘alaihi wasallam bersabda. Sedangkan ‘Ikrimah meriwayatkan daripada Ibnu ‘Abbas.” Mungkin daripada dialah punca hadis ini kadang kala diriwayatkan secara marfu’ dan kadang kala diriwayatkan secara mauquf.

Ibnu al-Ja’d dalam al-Musnad dan al-Lalakaie dalam Syarah Usul al-I’tiqad meriwayatkan dengan sanad yang sama daripada Ibnu ‘Abbas secara mauquf dengan lafaz:

مَنْ تَرَكَ الصَّلَاةَ وَهُوَ يَقْدِرُ لَقِيَ اللَّهَ وَهُوَ عَلَيْهِ غَضْبَانُ

“Sesiapa yang meninggalkan solat sedangkan dia mampu melakukannya maka dia akan bertemu dengan Allah dalam keadaan Allah murka padanya.”

Al-Munziri dalam al-Targhib wa al-Tarhib, al-Sakhawi dalam al-Ajwibah al-Mardhiyyah dan Ibnu Hajar al-Haitami dalam al-Zawajir pula menyatakan bahawa sanadnya hasan.

Mungkin pandangan al-Hafiz al-Sayuthi yang mendaifkan hadis ini lebih tepat. Wallaupun daif ia masih dapat diamalkan. Wallahu a’lam.