Nama
Beliau ialah al-Imam al-Allamah Ahmad bin Muhammad bin
Ramadhan bin Mansur bin al-Sayyid Muhammad bin Syamsuddin Muhammad bin
al-Sayyid Rais bin al-Sayyid Zainuddin bin Nasib al-Din bin Nasir al-Din bin
Muhammad bin Qasim bin Muhammad bin Rais Ibrahim bin Muhammad bin Sidi Marzuq al-Kafafi
bin Sidi Musa bin Abdullah al-Muhdh bin al-Imam Hasan al-Muthanna bin al-Hasan
al-Sabth ibnu al-Imam Ali bin Abi Thalib al-Makki al-Marzuqi al-Maliki
al-Hasani al-Husaini.
Nasab beliau bersambung kepada Hasan bin Ali bin Abu Thalib
melalui bapa beliau dan bersambung kepada Hussain bin Ali bin Abu Thalib
melalui ibu beliau.
Kunyah beliau ialah Abu al-Fauz dan gelaran ini diberikan kepada beliau oleh al-Syeikh Abu al-Iqbal Ahmad Wafa manakala laqab beliau ialah al-Marzuqi, nisbah kepada al-Arif billah Marzuqi al-Kafafi.
Beliau dilahirkan di Sinbath, Mesir pada tahun 1205 Hijrah dalam keadaan cacat penglihatan.
Kehidupan ilmiah
Beliau membaca dan menghafal al-Quran sejak dari kecil
sebagaimana kebiasaan kanak-kanak pada zaman tersebut. Kemudian beliau membaca
al-Quran mengikut qiraat sepuluh dan menuntut pelbagai ilmu daripada
ulama-ulama besar pada zamannya.
Seterusnya beliau dilantik menjadi mufti mazhab Maliki di
Mekkah al-Mukarramah selepas kematian saudara beliau, al-Sayyid Muhammad pada
tahun 1261 Hijrah.
Beliau mengadakan pengajian al-Quran, tafsir dan ilmu-ilmu
Syariah yang lain berdekatan dengan Maqam al-Maliki di Masjidil Haram.
Di akhir-akhir usia beliau, beliau mengajar kitab Tafsir
al-Baidhawi.
Beliau terkenal sebagai seorang yang zuhud dan bertakwa serta penulis yang menghasilkan penulisan yang bermanfaat.
Guru beliau
Tidak banyak maklumat yang ada berkenaan guru beliau. Hanya
seorang sahaja guru disebutkan dalam biografi beliau iaitu Syeikh al-Kabir
al-Sayyid Ibrahim al-‘Ubaidi. Syeikh Ahmad al-Marzuqi membaca kepada beliau qiraat
sepuluh melalui jalan al-Syatibiyyah dan al-Durrah dan melalui jalan Thayyibah
al-Nasyr dalam qiraat sepuluh al-Kubra.
Murid-murid beliau
1. Al-Syeikh Ahmad Dahman (1260H–1345H).
2. Al-Sayyid Ahmad Zaini Dahlan, mufti mazhab Syafi’e di Mekah
al-Mukarramah (1232H–1304H).
3. Al-Syeikh Tahir al-Takruri.
4. Antara muridnya yang terkenal ialah al-Syeikh Ahmad bin
al-Sayyid Ali bin al-Sayyid Muhammad al-Hulwani al-Kabir, terkenal dengan nama
al-Rifa’ie (1228H–1307H). Beliau merupakan Syeikh Qurra’ (ketua ulama
al-Quran) di Syam.
Penulisan
1. Matan Aqidah al-Awwam. Telah dicetak.
2. Tahsil Nail al-Maram Li Bayan Manzumah Aqidah al-Awwam.
Kitab ini merupakan syarah kepada matan Aqidah al-Awwam karangan beliau
sendiri. Telah dicetak.
3. Bulugh al-Maram Li Bayan Alfaz Maulid Sayyid al-Anam.
Kitab ini merupakan syarah kepada kitab Maulid karangan Ahmad al-Bukhari.
4. Al-Fawaid al-Marzuqiyyah Syarah al-Ajurumiyyah.
5. Syair dalam ilmu falak dan puisi ini telah disyarahkan
secara ringkas oleh saudara beliau, al-Sayyid Muhammad.
6. Syair berkenaan kemaksuman para nabi.
7. Bayan al-Asl Fi Lafz Bafadl.
8. Tashil al-Azhan ‘Ala Matn Taqwim al-Lisan dalam
ilmu nahu.
9. Syair dalam ilmu nahu dan sarf.
Kematian
Beliau meninggal dunia di Mekah al-Mukarramah pada tahun 1281
Hijrah dan dikebumikan di Perkuburan al-Ma’lah.
Kitab Aqidah al-Awwam
Kitab ini merupakan sebuah kitab yang ringkas yang mengandungi
57 bait syair berkenaan ilmu akidah. 57 bait syair tersebut terbahagi kepada
beberapa skop yang dibincangkan dalam ilmu akidah iaitu:
1. Ilahiyyat (ketuhanan). Merangkumi sifat-sifat
wajib, mustahil dan harus bagi Allah.
2. Nubuwat (kenabian). Merangkumi sifat-sifat wajib,
mustahil dan harus bagi para nabi, kemaksuman mereka dan kelebihan mereka
melebihi para malaikat.
3. Nama-nama para nabi dan rasul bermula dari Adam ‘alaihissalam
sehingga Muhammad sallahu’alaihi wasallam.
4. Malaikat. Merangkumi sifat-sifat para malaikat iaitu tidak
beribu dan berbapa, tidak makan dan minum serta tidur. Turut diterangkat 10
malaikat yang terutama di antara seluruh malaikat.
5. Suhuf dan kitab-kitab yang diturunkan kepada para
rasul.
6. Hari akhirat. Hanya terdapat satu bait sahaja berkenaan
hari akhirat.
7. Berkenaan Nabi Muhammad sallahu’alaihi wasallam. Bermula
bait yang ke 29 sehingga bait yang ke 50 diterangkan berkenaan ibu, bapa,
datuk, kelahiran, anak-anak, isteri-isteri, bapa saudara dan ibu saudara baginda sallahu’alaihi
wasallam.
8. Isra’ dan Mi’raj. Terdapat 5 bait syair yang
menerangkan berkenaan Isra’ dan Mi’raj.
Kisah Syeikh Ahmad al-Marzuqi bermimpi bertemu Nabi sallahu’alaihi
wasallam
Syeikh Muhammad Nawawi al-Bantani al-Jawi berkata[1]:
(Ketahuilah) bahawa sesungguhnya sebab (asal mula) kitab
nazham ini adalah pengarang (Syeikh Ahmad al-Marzuqi) bermimpi bertemu Nabi sallahu’alaihi
wallam di penghujung malam Jumaat, pada Jumaat pertama di bulan Rejab, hari
keenam tahun 1258H, sedangkan para sahabat radiallahu ‘anhum berdiri di
sekelilingnya.
Nabi sallahu’alaihi wallam bersabda kepada Syeikh
Ahmad al-Marzuqi: "Bacalah nazam-nazhom tauhid, yang barangsiapa
menghafalnya, maka dia akan masuk syurga dan dapat menggapai tujuan dari setiap
kebaikan yang sesuai dengan Al-Quran dan As-Sunnah"
Lalu Syeikh Ahmad al-Marzuqi bertanya kepada Nabi sallahu’alaihi
wallam: "Apa nazam-nazam itu, wahai Rasulullah?"
Para sahabat radiallahu ‘anhum berkata kepadanya: "Dengarkan
dari Rasulullah apa yang beliau sabdakan."
Lala Rasulullah sallahu’alaihi wallam bersabda: "Ucapkan
olehmu *Aku memulainya dengan menyebut nama Allah dan Yang Maha Pengasih*"
Maka pengarang (Syeikh Ahmad al-Marzuqi) berkata : "Aku
memulainya dengan menyebut nama Allah dan Yang Maha Pengasih, sampai akhir
nazamm, yaitu ucapannya (syairnya):
Mushaf Nabi Ibrahim dan Nabi Musa itu* di dalamnya terdapat
Kalam Allah Yang Maha Menghukumi dan Maha Tahu.
Dan Rasulullah sallahu’alaihi wallam mendengarkannya.
Tatkala Syeikh Ahmad al-Marzuqi terjaga dari tidurnya, beliau
membaca apa yang dilihat dalam mimpinya, maka beliau mendapati nazam-nazam itu
telah beliau hafal dalam dirinya dari awal sampai akhir.
Kemudian ketika datang malam Juma'at yaitu malam ke-28,
hitungan dari Bulan Zulkaedah, pengarang (Syeikh Ahmad al-Marzuqi) melihat Nabi
sallahu’alaihi wallam untuk kali kedua di waktu sahur di dalam mimpi.
Lalu Nabi sallahu’alaihi wallam bersabda kepadanya: "Bacalah
apa yang telah engkau himpun [hafal]", yakni di dalam hatimu.
Lalu Syeikh Ahmad al-Marzuqi membacanya dari awal sampai
akhir, [saat itu] beliau berada di hadapan Nabi sallahu’alaihi wallam,
sementara para sahabat radiallahu ‘anhum berada di sekeliling Nabi sallahu’alaihi
wallam sambil mengucapkan: "Amin" setelah setiap bait dari nazam
itu.
Tatkala beliau telah selesai membacanya, Nabi sallahu’alaihi
wallam bersabda kepada beliau:
"Semoga Allah Ta'ala memberi taufik padamu untuk
melakukan sesuatu yang Dia redhai dan menerima amalmu itu, memberikan berkat keatasmu
dan memberikan manfaat [kitab ini] kepada semua hamba-Nya.”
Syarah kitab Aqidah al-Awwam
1. Kitab ini telah disyarahkan oleh beberapa orang ulama dan
yang paling awal yang mensyarahkannya ialah Syeikh Ahmad al-Marzuqi sendiri
iaitu kitab yang dinamakan Tahsil Nail al-Maram Li Bayan Manzumah Aqidah
al-Awwam.
2. Syeikh Muhammad Nawawi al-Jawi al-Bantani (meninggal 1315
Hijrah) telah mensyarahkannya dalam sebuah kitab yang dinamakan Nur al-Zolam ‘Ala
Manzumah Aqidah al-Awwam.
3. Tashil al-Maram Li Daris Aqidah al-Awwam oleh al-Syeikh
Ahmad al-Qoth’ani al-‘Isawi.
4. Syeikh Muhammad ‘Alawi al-Maliki mensyarahkan dalam
pengajaran beliau dan dhimpunkan oleh al-Ustaz Muhammad Ihya’ Ulum al-Din dalam
sebuah kitab yang dinamakan Jala’ al-Afham Syarah Manzumah Aqidah al-Awwam.
5. Fath al-‘Allam Syarah Manzumah Aqidah al-Awwam oleh Dr
Hisyam al-Kamil Hamid Musa.
Download terjemahan Aqidah al-Awwam
Tiada ulasan:
Catat Ulasan