Hadis yang bersambung sanadnya dengan dinukilkan oleh perawi yang adil lagi dabit (sempurna hafalan/jagaannya) daripada perawi yang ‘adil lagi dabit juga sehingga ke akhir sanadnya, serta ia tidak syaz dan tidak mempunyai ‘illah (kecacatan).
Jelas daripada pengertian ini, syarat-syarat hadis sahih yang wajib ada bagi menjadikan sesuatu hadis itu sahih ada lima, iaitu:
1. Sanad yang bersambung.
2. Para perawi yang ‘adil.
3. Para perawi yang dabit (sempurna hafalan/jagaannya).
4. Tidak mempunyai ‘illah (kecacatan).
5. Tidak ada syaz.
Jika salah satu daripada syarat yang lima ini tidak ada, maka hadis tersebut tidak dinamakan hadis sahih.
Contohnya:
Hadis yang diriwayatkan oleh al-Bukhari dalam kitab Sahihnya, beliau berkata: Telah menceritakan kepada kami ‘Abd Allah bin Yusuf, beliau berkata: Telah memberitahu kepada kami Malik daripada Ibnu Syihab daripada Muhammad bin Jubair bin Mut’im daripada bapanya, beliau berkata:
“Saya mendengar Rasulullah sallahu ‘alaihi wasallam membaca pada waktu Maghrib surah al-Tur.”
Hadis ini sahih berdasarkan kepada perkara berikut:
1. Sanadnya bersambung: Setiap perawi daripada semua perawinya mendengar daripada syeikh masing-masing. Manakala penggunaan ‘an (iaitu ‘daripada’ dalam sanad hadis) yang digunakan oleh Malik, Ibnu Syihab dan Ibnu Jubair, dihukumkan sebagai bersambung disebabkan perawi-perawi tersebut bukanlah bersifat mudallis (menyembunyikan keburukan sanad).
2. Kesemua perawinya memiliki sifat ‘adil dan hafiz. Berikut adalah sifat-sifat mereka di sisi ulama al-jarh wa al-ta’dil:
- ‘Abd Allah bin Yusuf: Thiqah. Mutqin.
- Malik bin Anas: Imam, Hafiz.
- Ibnu Syihab al-Zuhri: Faqih, Hafiz, disepakati kehebatan dan ketelitiannya.
- Muhammad bin Jubair: Thiqah.
- Jubair bin Mut’im: Seorang sahabat.
3. Tiada dalam sanad atau matan hadis sebarang ‘illah sama ada yang zahir atau tersembunyi.
Hukumnya:
Wajib beramal dengan hadis yang sahih berdasarkan ijmak ulama. Ia adalah hujah atau dalil daripada hujah-hujah syarak, tidak seharusnya bagi seorang muslim meninggalkannya.
Sumber-sumber hadis sahih:
Sumber-sumber hadis sahih cukup banyak, dan memadai di bawah ini disebutkan sumber-sumber yang hanya memuatkan hadis sahih semata-mata, iaitu:
1. Sahih al-Bukhari oleh al-Imam Muhammad bin Isma’il al-Bukhari (w. 256H).
2. Sahih Muslim oleh al-Imam Muslim bin al-Hajjaj (w. 261H).
Kedua-dua kitab ini merupakan kitab yang paling utama bagi hadis sahih. Di samping itu terdapat sumber-sumber lain yang dalamnya terdapat banyak hadis sahih, di samping jenis-jenis hadis yang lain, contohnya:
1. Al-Muwatta’ oleh al-Imam Malik bin Anas (w. 179H).
2. Al-Musnad oleh al-Imam Ahmad bin Hanbal (w. 241H).
3. Sunan Abu Daud oleh al-Imam Abu Daud Sulaiman bin al-Asy’ath al-Sijistani (w. 275H).
4. Sunan Ibnu Majah oleh al-Imam Muhammad bin Yazid bin Majah al-Qazwini (w. 273H atau 274H).
5. Sunan al-Termizi oleh al-Imam Abu ‘Isa Muhammad bin ‘Isa al-Termizi (w. 279H).
6. Sunan al-Nasa’ie oleh al-Imam Ahmad bin Syu’aib al-Nasa’ie (w. 303H).
7. Sahih Ibnu Khuzaimah oleh al-Imam Muhammad bin Ishaq bin Khuzaimah (w. 311H).
8. Al-Mustakhraj ‘Ala Sahih Muslim oleh al-Imam Abu ‘Awanah (w. 316H).
9. Sahih Ibnu Hibban oleh al-Imam Abu Hatim Muhammad bin Hibban al-Busti (w. 354H).
10. Al-Mustakhraj ‘Ala Sahih al-Bukhari oleh al-Imam Abu Bakr al-Isma’ili (w. 371H).
11. Al-Mustadrak ‘Ala al-Sahihain oleh al-Imam Abu ‘Abdillah al-Hakim al-Naisaburi (w. 405H).
12. Al-Mustakhraj ‘Ala al-Sahihain oleh al-Imam Abu Nu’aim al-Asbahani (w. 430H).
Kebanyakan hadis-hadis dalam kitab-kitab ini adalah sahih, malah kebanyakannya tiada dalam Sahih al-Bukhari dan Sahih Muslim, atau salah satu daripadanya.
[Kamus Istilah Hadis, Sayyid Abdul Majid al-Ghauri, hlm. 312]
Tiada ulasan:
Catat Ulasan