Nama dan
pembesaran
Beliau ialah
Syeikhul Islam, al-Qadhi al-Qudhah (qadi agung), Zainul ‘Abidin (perhiasan para
‘abid), al-Hafiz (seorang penghafal hadis), Abu Yahya, Zakariyya bin Muhammad
bin Ahmad bin Zakariyya al-Ansari as-Sunaiki al-Misri al-Azhari al-Asy’ari
asy-Syafi’e.
Dilahirkan di
Sunaikah (nama sebuah kampung di Mesir) pada tahun 826 Hijrah. Ada juga
pendapat yang mengatakan beliau di lahirkan pada tahun 823 Hijrah dan ada juga
mengatakan pada 824 Hijrah tetapi pendapat yang mengatakan pada tahun 826
Hijrah lebih tepat.
Beliau
dilahirkan dalam keluarga yang sangat miskin. Diceritakan bahawa beliau
sentiasa dalam keadaan kelaparan kerana tidak mempunyai wang untuk membeli
makanan. Pada waktu malam beliau keluar untuk mengutip sisa-sisa kulit tembikai
kemudian dibasuh lalu beliau memakannya. Begitulah keadaan para ulama dahulu.
Kebanyakan mereka dilahirkan dalam keluarga yang miskin tetapi kemiskinan tidak
pernah menghalang mereka menuntut ilmu.
Menuntut ilmu
Beliau mula
menghafal al-Quran di bawah bimbingan dua orang faqih iaitu Syeikh Muhammad bin
Rabi’ dan Syeikh al-Burhan al-Faqusi al-Balbisi.
Kemudian
beliau mula menghafal matan-matan ilmiah seperti kitab Umdah al-Ahkam oleh
al-Hafiz Abdul Ghani al-Maqdisi dan kitab Mukhtasar al-Tibrizi oleh Abi
al-Khair Muzaffar al-Tibrizi.
Pada tahun
841 Hijrah, ketika berumur 15 tahun, beliau bertolak menuju ke Kaherah untuk
menuntut di Jami’ al-Azhar. Di sana beliau menamatkan hafalan kitab Mukhtasar
at-Tibrizi dan mula menghafal kitab Minhaj at-Thalibin oleh an-Nawawi dalam
ilmu fiqh, Alfiyyah Ibnu Malik dalam ilmu nahu, asy-Syatibiyyah dalam ilmu
qiraat, Mazumah ar-Rai’yyah oleh al-Zanjani, Minhaj al-Wusul oleh al-Baidhawi
dalam ilmu usul fiqh dan sebahagian
daripada kitab Alfiyyah al-Iraqi dalam ilmu mustholah hadis. Beliau tinggal di
Kaherah tidak lama dan beliau pulang semula ke kampungnya selepas itu.
Beliau
kembali semula ke Kaherah untuk kali kedua untuk menuntut ilmu dengan para
ulama di Mesir dalam pelbagai bidang ilmu sehingga beliau menjadi alim dan
mahir dalam pelbagai bidang ilmu seperti nahu, bahasa Arab, tafsir, hadis,
fiqh, usul fiqh, qiraat, sastera Arab dan lain-lain.
Keahlian
dalam bidang ilmu
Keahliah
beliau dalam pelbagai bidang ilmu terbukti apabila beliau diamanahkan untuk
mengajar di pelbagai madrasah. Malah guru-guru beliau turut memberi keizinan
kepada beliau untuk mengajar.
Pada tahun
886 Hijrah, beliau dilantik menjadi Qadhi Qudhah di bawah pemerintahan Raja
Mesir iaitu, an-Nasir Muhammad bin Qaitibai dan beliau memegang jawatan
tersebut sehingga beliau meninggal dunia. Walaupun sibuk dengan tugas sebagai
qadi tetapi tugas tersebut tidak pernah menghalang beliau daripada aktiviti
mengajar, mengeluarkan fatwa dan menulis.
Beliau sempat
hidup dibawah pemerintahan lima orang raja kerajaan Mamluk Mesir iaitu an-Nasir
Muhammad bin Qaitibai, al-Zahir Qansuh, al-Asyraf Jan Bilath, al-‘Adil Thuman
Bai dan al-Asyraf al-Ghauri.
Guru-guru
beliau
Beliau
membaca al-Quran daripada beberapa orang guru, antaranya:
1. Syeikh Riduan
bin Muhammad bin Yusuf bin Salamah bin al-Baha’, Abu an-Na’im al-‘Aqbi
asy-Syafi’e.
2. Syeikh
Soleh bin Amr bin Ruslan ibn al-Qadhi Abu al-Baqa’ Siraj ad-Din al-Bulqini.
3. Syeikh
Tahir bin Muhammad bin Ali bin Muhammad bin Makin ad-Din, Abu al-Hasan
an-Nuwairi al-Maliki.
4. Syeikh Nur
ad-Din Ali bin Muhammad bin al-Imam Fakh ad-Din al-Balbisi asy-Syafi’e.
Beliau
mengambil ilmu fiqh daripada:
5. Syeikh
Ahmad bin Abdullah bin Mufarraj bin Badr ad-Din al-A’zzi asy-Syafi’e.
6. Syeikh
Ahmad bin Ali bin Muhammad al-Syihab, Abu al-Fadl al-Kanani al-Asqalani,
terkenal dengan nama Ibnu Hajar al-Asqalani.
7. Syeikh
Muhammad bin Ismail bin Ahmad bin Yusuf bin al-Syams al-Wana’ie asy-Syafi’e.
8. Syeikh
Musa bin Ahmad bin Musa bin Abdullah bin Sulaiman as-Subki al-Qahiri
asy-Syafi’ie.
Beliau
mengambil ilmu hadis daripada:
10. Syeikh
Ibrahim bin Sadaqah bin Ibrahim bin Ismail, Burhan ad-Din Abu Ishaq bin Fath
ad-Din al-Maqdisi al-Hanbali.
11. Syeikh
Abu Abbas Ahmad bin Rejab bin Tibgha asy-Syafi’e, dikenali dengan nama Ibnu
al-Majdi.
12. Syeikh
Muhammad bin Ali al-Qayati asy-Syafi’e.
13. Syeikh
Muhammad bin Sulaiman bin Mas’ud, Muhyi ad-Din Abu Abdullah al-Kafiji.
14. Syeikh
Husain bin Ali bin Yusuf, Badr ad-Din al-Irbili al-Huskafi asy-Syafi’e.
Beliau
membaca kepada guru-gurunya kitab Sirah an-Nabawiyyah, Sahih al-Bukhari, Sahih
Muslim, Musna Imam asy-Syafi’e, Sunan an-Nasa’ie as-Sughra dan Sunan Ibnu
Majah.
Kesemua
guru-gurunya memberikan ijazah kepada beliau dan disebutkan dalam kitab thabatnya
bahawa guru-guru beliau lebih daripada 150 orang.
Imam
Zakariyya al-Ansari telah dipakaikan khirqah as-sufiyyah oleh beberapa orang
gurunya iaitu :
15. Syeikh
Abi Abbas Ahmad bin Ali al-Atkawi.
16. Syeikh
Abi Hafs Umar bin Ali an-Nabtini.
17. Syeikh
Ahmad bin Ali al-Dimyathi.
Beliau
mengambil ilmu tarikat daripada Syeikh Muhammad bin Umar al-Wasithi al-Umri
asy-Syafi’e.
Murid-murid
beliau
Oleh sebab
keilmuan dan kealiman beliau dalam pelbagai jenis ilmu Islam, maka ramailah
para ulama yang dating menuntut dengan beliau, di antaranya:
1. Syeikh Abu
Bakar bin Muhammad bin Yusuf al-Qari.
2. Syeikh
Ahmad bin Ahmad bin Ahmad bin Muhammad, Syeikhul Islam Syihab ad-Din terkenal dengan nama Ibnu Hajar al-Haitami al-Misri al-Makki asy-Syafi’e. Telah dijelaskan
biodata beliau dalam posting yang lalu.
3. Syeikh
Ahmad bin Ahmad bin Hamzah al-Ramli al-Ansari asy-Syafi’e.
4. Syeikh
Ahmad bin Syihabuddin al-Ramli al-Misri asy-Syafi’e. Beliau merupakan murid
utama bagi Imam Zakariyya al-Ansari. Beliau berdamping dengan Imam Zakariyya
al-Ansari dalam waktu yang sangat lama sehingga beliau diberi kebenaran oleh
Imam Zakariyya al-Ansari untuk membetulkan kitab-kitab karangan beliau sewaktu
hayatnya dan selepas matinya dan perkara tersebut tidak diizinkan kepada murid
beliau yang lain.
5. Syeikh
Ahmad bin Muhammad bin Umar bin Abu Bakar, Syihab ad-Din al-Homsi ad-Dimasyqi
asy-Syafi’e.
6. Syeikh
Syihab ad-Din al-Birlisi al-Misri asy-Syafi’e, terkenal dengan nama ‘Umairah.
7. Syeikh
as-Soleh Abdul Wahab bin Zauqa bin Musa asy-Sya’rawai al-Misri asy-Syafi’e.
8. Syeikh Ali
bin Ahmad bin Ali bin Abdul Muhaimin bin Hasan bin Ali, Syeikh Nur ad-Din
asy-Syafi’e, terkenal dengan nama al-Qarafi.
9. Syeikh
Muhammad bin Ahmad bin Mahmud bin al-Farfur ad-Dimasyqi asy-Syafi’e.
10. Syeikh
Muhammad bin Salam bin Ali at-Tablawi.
11. Syeikh
Muhammad bin Abdullah, Bahauddin al-Misri.
12. Syeikh
Yusuf bin Zakariyya, anak kepada Imam Zakariyya al-Ansari.
Penulisan
Beliau telah
menghasilkan lebih kurang 89 buah karangan, di antara kitab beliau yang terkenal
ialah:
1. Ahkam
ad-Dilalah ‘Ala Tahrir ar-Risalah, syarah kepada kitab Risalah al-Qusyairiyyah
karya Imam al-Qusyairi.
2. Tahrir
Tanqih al-Lubab, dalam fiqh mazhab asy-Syafi’e.
3. Tuhfah
at-Thulab Bi Syarah Tahrir Tanqih al-Lubab, syarah kepada kitab di atas.
4. Tuhfah
al-Bari ‘Ala Sahih al-Bukhari, syarah kepada kitab Sahih al-Bukhari.
5. Hasyiah ‘Ala
Tafsir al-Baidhawi, catatan ke atas Tafsir al-Baidhawi.
6. Al-Durar
As-Saniyyah Fi Syarah Alfiyah, syarah kepada kitab Alfiyah Ibnu Malik dalam
ilmu Nahu.
7. Al-Daqa’iq
al-Muhakkamah Fi Syarah Al-Muqaddimah, syarah kepada Muqaddimah al-Jazariyyah
dalam ilmu tajwid.
8. Syarah
al-Arba’in an-Nawawiyyah.
9. Fath
al-Baqi Bi Syarah Alfiyah al-Iraqi, syarah kepada kitab Alfiyah al-Iraqi dalam
ilmu Mustholah hadis.
10. Fath
al-Wahab bi Syarah Minhaj at-Thulab.
11. Minhaj
al-Thulab, merupakan ringkasan kepada kitab Minhaj at-Thalibin karya Imam
an-Nawawi.
Meninggal
dunia
Imam
Zakariyya al-Ansar meninggal dunia pada bulan Zulkaedah tahun 926 Hijrah ketika
berumur 100 tahun. Jenazah beliau disolatkan di Masjid al-Azhar, malah raja
juga turut mensolatkan jenazah beliau. Jenazah beliau dikebumikan tidak jauh
dari makam Imam asy-Syafi’e. Semoga Allah merahmati Imam Zakariyya al-Ansari.
Amin.
 |
| Makam Imam Zakariyya Al-Ansari |
Tiada ulasan:
Catat Ulasan